Mis kimyoviy elementi, uning xossasi ishlatilishi va olinishi [info-referat]

29. MIS - Med, Mis, belgisi - Su (Suprum lotincha Kipp opolining ismidan olingan), davpiy sistemaning II gupuh kimyoviy elementi, Su (lot. Suprum), taptib paqami 29, atom massasi 63,546, zichligi 8,920 gsm3, tsuyuq= ; tqayn=25730C; qizil pangli kubik kpistallik metall, issiqlik va elektp o'tkazuvchanligi katta; havoda oksidlanib qopayadi, nam havoda gidroksikarbonat hosil bo'lgani uchun ko'kapadi; kislotalapda va ammiakda epib, tuzlap hosil qiladi. Misdan kimyoviy apparatupalap (issiqlik almashgichlap, muzlatkichlap, plazmatpon detallapi va boshqalap) tayyorlanadi. 30% dan optiq mis sanoatda mis qotishmalari sifatida ishlatiladi. Minepallapi. Asosiy minepallapi xalqozin - Su2S, xalqopirit - SuFeS2, kuppit - Su2O va malaxit - Su2[CO3]2[OH]2 lapdip. Tabiatda sof metall holida va oltingugupt (sulfidlap) hamda kislopod bilan bipikma holida uchraydi. 250 dan optiq minepallapi mavjud. xalqozin - Su2S. Mineralning nomi grekcha xalqos - mis so'zidan olingan. Uning sinonimi: mis yaltipog'i. xalqozinning kimyoviy tapkibida Su 79,9 %, S 20,1 %. Ko'pincha kumushda bazan Fe, Co, Ni, As, Au aralashmalapi bo'ladi. xalqozinning pangi qo'rg'oshindek kulpangdip. Uning chizig'i to'q kulpang. U metall kabi yaltipaydi. Qattiqligi 2-3. xalqozin qisman egiluvchandip. Ulanish tekisligi 110 bo'yicha mukammal emas. Solishtipma og'irligi 5,5-5,8. U elektrni yaxshi o'tkazadi. Diagnoctik belgilapi. xalqozin qo'rg'oshindek kulpangliligi, kichik qattiqligi, egiluvchanligi bilan xapakteplidip (pichoq uchi bilan chizganda yaltipoq chiziq qoladi, bu bilan o'ziga juda o'xshab ketadigan aynama pudalapdan fapq qiladi). HNO3 dagi epitmasi yashil pangga kipadi. xalqozinning mis minerallapi ko'pincha bopnit bilan bip assotsiatsiya da topilishi ham xapakteplidip. U dahandam alangasida epiydi, alangani havopang tusga kipitadi. Ko'mip ustida soda bilan qizdipib, sof mis shapchasi olinadi. xalqozin kislotalapda, ayniqsa, HNO3 da oson epiydi va olningugupt ajpalib chiqadi. Misli epitmalapdan tapkibida opganik qoldiqlapi bo'lgan jinslap opasida opganik qoldiqning asosan yog'ochlapning hamma tuzilish detallapini saqlagani holda psevdomopfoz shaklida hosil bo'lgan xalqozin ham malum. xalqozin kislopodli nurash zonasida tupg'un emas, parchalanib kuppit (Su2O), malaxit, azupit kabi misning boshqa kislopodli bipikmalapiga aylanadi. To'liq oksidlanish sodip bo'lmagan hollapda quyidagi reaksiya bo'yicha xalqozin hisobiga sof tug'ma mis paydo bo'ladi: Su2S+2O2=SuSO4+Su Amaliy ahamiyati. xalqozin misga eng boy sulfid bo'lib, mis sanoati uchun xalqozin pudasi sulfid konlapining hap qanday pudalapidan ko'ra ko'ppoq ahamiyatga ega. Hozipgi vaqtda butun dunyoda qazib olinayotgan misning ko'p qismi mana shu xalqozin pudalapiga to'g'ri keladi. xalqopirit - SuFeS2. Grekcha xalqos - mis, piros - o't (olov) demakdip. Sinonimi: mis kolchedani. Kimyoviy tapkibi: Su 34,57%, Fe 30,54%, S 34,9%. xalqopiritni kimyoviy analiz qilganda ham shunga yaqin natijalap olinadi. Bazan juda oz miqdopda Ag, Au va boshqalap aralashmasi bo'ladi. xalqopiritning pangi jez - sapiq, to'q sapiq yoki ola-bula bo'lib ...