Marketing fanining predmeti, mazmuni va vazifalari

1-MAVZU: Marketing fanining predmeti, mazmuni va vazifalari 1. Marketing tushunchasi va uning mohiyati. 2. Marketing tushunchasi. 3. Marketingning asosiy rivojlanish bosqichlari. 4. Xorijiy mamlakatlarda marketing rivojlanish tarixi 5. Hozirgi davrda marketing holati 1. 1. MARKETING TUSHUNCHASI VA UNINGMOHIYATI 1.1.1. Marketingning vujudga kelishi Tadbirkorlik faoliyatida qarorqabulqilish va uni ishlab chiqishda tadbirkorlikning samarali vositasi hamda asosi bо'lib marketing hisoblanadi hamda tadbirkorlik faoliyatini boshqarish tizimida, uni tashkil etishda, rejalashtirish va nazorat qilishda muhimahamiyat kasb etadi. Ay-si-ay konserni boshqaruvi raisi Djon Xarvi Djons tadbirkorlikda marketingni о'rnini tavisflab shunday deydi, ya'ni Marketing tadbirkorlikning tayanch omilidir. Bu nafakat yoqilg'i, balki kema komandasidir. Marketing mazmuni va terminologiyasi yangilanib boradi, lekin ular boshdan ayirboshlash jarayoni, tovar-pul munosabatlari paydo bо'lishi, sotish shakllarini rivojlanishi hamda istemolchilarni tovar va xizmatlar bilanо'zaroharakati bilan bog'lanadi. Marketing elementlarining paydo XVII asrning о'rtalariga borib taqaladi. Bu davrgacha tovarlarni natural ayirboshlashni turli shakllari paydo bо'ladi, keyinchalik marketing faoliyatini birinchi elementlari, ya'ni reklama, narx, sotish kabilarni rivojlanishi kuzatildi. 1902 yildan boshlab AKShning Michigan, Kaliforniya va Illinoys universitetlarida marketing fani kiritilib, bu muammolar bо'yicha ma'ruzalar о'qitila boshladi. Keyinchalik marketing assotsiatsiyalari tashkil topdi. 1948 yildan boshlab marketing tovarlar va xizmatlar oqimini ishlab chiqaruvchidan oxirgi pirovard iste'molchi tomon yо'naltirilgan xо'jalik faoliyatini har xil turlarini amalga oshirish sifatida kо'rina boshladi. Marketing tushunchasi bozor sohasini har qanday faoliyati bilan bog'liqdir, shu bois marketing sо'zini tarjimasi va kelib chiqishi keltiriladi (ing. Market - bozor, ing - faol, faoliyat, harakat ma'nosini anglatadi). Marketing bu nafakat falsafa, fikrlash tarzi va iqtisodiy tafakkur yо'nalishi, ammo ayrim firma, kompaniya, tarmoq va butun iqtisodiyot bо'yicha amaliyot faoliyati hamdir. AKSH va boshqa xorijiy davlatlar iqtisodiy adabiyotlarida marketing ta'rifini kо'p turlari mavjuddir. Eng keng tarqalgan marketing ta'rifi, u Amerika marketing assotsiatsiyasi tomonidan berilgan bо'lib, uning mazmuni quyidagichadir, ya'ni Marketing shunday jarayondan iboratki, uning yordamida uylangan g'oya rejalashtiriladi va amalga oshiriladi, narxlar tashkil etiladi, g'oyalar, tovarlar va xizmat kо'rsatishlar harakati va sotishni, ayrim shaxslar va tashkilotlarni maqsadlari ayirboshlash yordamida qondiriladi. 1.1.2. Marketing tushunchasi Markteingga olimlar turlicha ta'rif berganlar. I.K.Belyayevskiy shunday degan: Marketing - bu bozorni о'rganish va tartibga solish, boshqarish tizimidir. Jan-Jak Lamben esa marketingga shunday ta'rif beradi: Marketing tashkilotlar va kishilarni hohish va ehtiyojini tovarlar va xizmatlarni erkin raqobatli ayirboshlashni ta'minlash yо'li orqaliqondirishga yо'naltirilgan ijtimoiy jarayondir, Marketing - bu bir vaqtning о'zida biznes falsafasi va faol jarayondir. Ushbu ta'riflardan shuni aytish mumkinki, marketing - bu bozorni о'rganish, u orqali iste'molchilarga ta'sir etishdan iboratdir. Talab bilan taklifni о'zaro ta'siri - bu alohida shaxslar yoki guruhning hohish-ehtiyojlarini uzluksiz qondirish jarayoni bо'libhisoblanadi. Bu ...