Kristal qattiq jismlarning tuzilishi

Kristall qattiq jismlarning tuzilishi Reja: Kristallarning tuzilishi Brave panjaralari Kristall singoniyalari. Miller indekslari. Kristallar elementar yageykalardan tuzilgan ularning parametrlari: Tarnslyatsion vektorlar yordamida cheksiz kristalni vektor buylab kuchirsak kristall o'z-uziga ustma-ust tushadi. Takrorlanuvchi atomlar guruhini bazis deb ataladi. Simmetriya deganda jismning ustida malum bir amallarni (burish, siljitish, akslantirish) bajarganimizda jism o'z-uziga astma-ust tushishi va barcha yo'nalishlarda fizik xossalarining avvalgidek o'zgarishsiz qolishini tushunamiz. Misol: a-rasmdagi shaklning biror ukga yoki tekislikga nisbatan simmetriyasi yuk. Ushbu shakl fakat 3600 burchakga burilganda o'z-o'zi bilan ustma-ust tushadi. Bunday kuyi simmetriyaga ega bo'lgan jismlarni xalqaro belgilanishda 1 rakamii bilan belgilanadi va shakl birinchi tartibli simmetriya ukiga ega deyiladi. b-rasmdagi shakl esa uzoq-uzuk chiziq bilan tasvirlangan tekislikga nisbatan simmetrik bo'ladi, va u shakl simmetriyasi 1m ko'rinishida bo'ladi. v-rasmdagi shaklni 1800 ga malum bir uk atrofida burganimizda ustma-ust tushadi. 3600 burganda u ikki marta ustma-ust tushadi. Demak ikkinchi tartibli simmetriya ukiga ega-2. g-rasmdagi shakl esa ikkinchi tartibli simmetriya ukiga va ikki simmetriya tekisligiga ega, yani-2mm. Kristallar *qiymatiga karab 7 ta katta guruhga bulinadi va ular kristall singoniyalari deb ataladi: Triklin Monoklin Rombik Tetrogonal Kubik Trigonal Geksogonal Kristall panjarasining mumkin bo'lgan 14 xil translyatsion simmetriya amali mavjud. Щar bir translyatsion simmetriya amaliga bitta elementar katakni mos kuyish mumkin. Natijada 14 xil elementar katak hosil bo'ladi, ular Brave panjaralari deb ataladi. Kristallarning anizotropiyasi, ularda turli yo'nalishlarda fizik xossalarning turlicha bo'lishi, shu yo'nalishlarni farqlash uchun malum belgilashlar zarur ekanligini eursatadi. Bizga (AVS) tekislik indeksini topish kerak bulsin. Koordinata uklari bilan shu tekislik kesishgan joylarini aniklab olamiz: Endi shu tekislik uchun Miller indekslari degan kattalikni aniqlash mumkin. Uning uchun (m, n, p) sonlarining teskari nisbatlari yoziladi, yani vash u nisbatga teng bo'lgan eng kichik butun sonlar yoziladi, yani Ushbu (h, k,l) sonlar AVS tekislikning Miller indekslari deyiladi. Misol: Biror tekislik uchun bulsin u holda yani bo'ladi. Demak shu tekislik (1 2 3) ko'rinishida belgilanadi. ...