Moddalarning tarkibini nazorat qilish. Mexanik parametrlarni nazorat qilish

Moddalarning tarkibini nazorat qilish. Mexanik parametrlarni nazorat qilish Texnologik jarayonlarni boshqarishda moddalarni tarkibi va fizik xossalarini nazorat qilish talab etiladi. Texnologik jarayon davomida qayta ishlanayotgan mahsulotning tarkibi va fizik xossasi uzgaradi, bu parametrlarni nazorat qilish bevosita texnologik jarayonni borishi to'g'risida fikr yuritishga imkon beradi. Moddalarning tarkibi va fizik-kimyoviy xossalari analizatorlar yordamida urganiladi. Gazlarni analiz qilishda quyidagi usullardan foydalaniladi: ♦ termokonduktometrik ♦ termomagnitik ♦ absarbitsion-optik ♦ elektr-kimyoviy ♦ termokimyoviy ♦ fotokalorimetrik ♦ xromotografik ♦ masspektrometrik suyuqlik muhitlarini analiz qilishda quyidagi usullardan foydalaniladi: ♦ optik ♦ konduktometrik ♦ potentsiometrik ♦ polyarografik ♦ radioizotopli ♦ titrometrik. Gaz analizatori tekshirilayotgan gaz aralashmasidagi komponent yig'indisi kontsentratsiyasi haqida ma'lumot beradigan qurilmadir. Gaz analizatorlari xajmga nisbatan %, g m3, mg l da darajalanadi. Gaz analizatorlari komplektiga datchik, asbobni normal ishlashini taminlovchi uzellar kiradi. Ayrim gaz analizatorlari bilan tanishib chiqamiz. Termokonduktometrik gaz analizatorlari. Ishlash prinsipi gaz aralashmasi issiqlik o'tkazish qobiliyatining tekshirilayotgan komponent kontsentratsiyasiga bog'liqligiga asoslangan. Asbobning o'lchash elementlari o'zi kiziydigan qarshilik termometri rejimida ishlaydigan, platina tola joylashgan kamera shaklidagi uzgartkichdan iborat. Gaz aralashmasi tarkibini o'zgarishi, uning issiqlik o'tkazish qobiliyatini uzgartiradi, natijada kizigan tola va gaz aralashmasi o'rtasida o'zaro issiqlik almashuvining intensivligi xam uzgaradi. Tolaning elektr qarshiligi tekshirilayotgan komponent kontsentratsiyasini bildiradi. lishtirma elektr o'tkazuv- chanligini ular kontsentratsiyasiga bog'liqligi. Absorbtsion-optik gaz analizatori. Optik gaz analizatorlarida optik zinchlik, sindirish koeffitsiyenti va boshqa xossalarining tekshirilayotgan kopmponent kontsentratsiyasiga bog'liqligidan foydalaniladi. Bunday analizatorlarda ultrabinafsha va infrakizil nurlanishdan foydalaniladi. Konduktometrik usul. Bu usul eritmalar elektr o'tkazuvchanligining ular kontsentratsiyasiga bog'liqligiga asoslangan. Optik usul. Optik analizatorlarda analiz kilinayotgan suyuqlik tarkibi bilan shu suyuqlik orqali yorug'likning tarqalish qonunlari o'rtasidagi bog'lanishdan foydalanilgan, yani suyuqlik kontsentrattsiyasi uzgarganda suyuqlikning sindirish ko'rsatkichi, optik zinchligi, qutblanish burchagi uzgaradi. MYeXANIK PARAMYeTRLARNI NAZORAT qilish Avtomatik boshqarish va nazorat qilishni asosiy elementlaridan biri mexanik parametrlarni nazorat qiluvchi datchiklardir. Datchiklarni vazifasi boshqarilayotgan yoki nazorat kilinayotgan fizik kattaliklarni bevosita yoki bilvosita ulchab, sungra bajarish qurilmalarga ularda ishlatilishi kulay bo'lgan turdagi signalga aylantirib beradi. Datchiklarni quyidagi turlari mavjud: siljish datchiklari, kuchni o'lchash datchiklari, tezlikni o'lchash datchiklari. Siljishni o'lchash. chiziqli va burchakli siljishlarni o'lchash- potentsiometrik, induktiv va sigim datchiklari yordamida bajariladi. Potentsiometrik datchik-uzak va unga uralgan chulgam, uni ustida harakatlanuvchi chutkadan iborat. Chutka harakatlanganda chiqish signali uzgaradi. Uchik=KX yoki Uchik=Kα Bu yerda K-koeffitsiyent, X-chiziqli siljish, α-burchakli siljish Ideal holatda datchikning chiqish signali va siljish orasidagi bog'lanish to'g'ri chiziqli bo'ladi. Induktiv datchik-uzak va galtakdan iborat. Ishlash prinsipi elektromagnit sistemaning kuzgaluvchi temir uzagidagi havo oraligi δ ga bog'liq ravishda elektromagnit chulgamining induktivligi L ning o'zgarishiga asoslangan. Induktiv datchiklar 3 turli bo'ladi: ♦ ...