Makroiqtisod jarayoni modellari

Makroiqtisod jarayoni modellari Reja: 1. Milliy iqtisodning soddalashtirilgan modeli 2. O'sishning makromodeli 3. Ikkinchi tartibli rekurrent tenglamalar 4. Iqtisod dinamikasi Biznes sikllar 6. Asosiy mavzular 7. Tayanch iboralar, formulalar 8. Savollar 9. Mashqlar 1. Milliy iqtisodning soddalashtirilgan modeli Milliy iqtisodni soddalashtirilgan holatda o'rganamiz: uni yopiq (tashqi aloqalar yo'q) va davlat aralashuvi yo'q(misol uchun, hech qanday soliqlar yo'q) deb, hisoblaymiz. Bu holda iqtisod holatini quyidagi ko'rsatkichlar belgilaydi: Investitsiya (I), Ishlab chiqarish (Q), Daromad (Y), Istemol (C). Bu ko'rsatkichlarning har biri boshqalar bilan bevosita yoki bilvosita bog'langan: investitsiyalar ishlab chiqarishni keltiradi, ishlab chiqarishdan esa daromad hosil bo'ladi, daromadning malum qismi istemolga sarflanadi, u o'z navbatida yana investitsiyalarni talab qiladi va bu jarayon takrorlanadi. I, Q, Y, C miqdorlar orasidagi bog'lanishlar keng manoda talab va takliflar balansini ifodalaydi. Ishlab chiqarish daromad bilan balanslanadi, daromad esa istemol va investitsiyalar orasida taqsimlanadi: (1) Bu tengliklar muvozanat shartlari deb yuritiladi. Bu munosabatlar yordamida milliy daromadni samarali (effectiv) talab prinsipi asosida aniqlash mumkin. Samarali talab prinsipiga binoan agar kuzatuv davr qisqa vaqtni tashkil qilsa, bu davrda milliy daromad (ishlab chiqarish hajmi) talabni ifodalovchi omillar bilan aniqlanadi. Yalpi samarali talab istemol va investitsiya yig'indisi bilan ifodalanadi: (2) Istemol talabini quyidagi ko'rinishda ifodalash mumkin: (3) bu yerda S-talab bo'lib, u Y-milliy daromadga chiziqli bog'liq, s, a-o'zgarmas sonlar, Y-daromad o'sganda istemol ham o'sadi; s-koeffitsiyentni istemolga og'ish koeffitsiyenti deyiladi; a - bazis istemolni ifodalaydi. (3) formula yordamida berilgan funksiyani chiziqli istemol funksiyasi deyiladi. Ym-muvozanatli milliy daromad talab va taklifning quyidagi tenglik sharti orqali ifodalanadi: (4) (2), (3)ga asosan (5) tenglamadan ìo'âîçàíào'yoè ìèyoyoèé äàðîìàä àíèqyoàíàäè: . (6) èo'îäà ìèyoyoèé äàðîìàä áåðèyoãàí èíâåño'èo'èÿ áûéè÷à qàé o'àðçäà ûñèøèíè êûðñào'àäè. Øo'íèíã o'÷o'í o'íè èíâåño'èo'èÿ ìo'yoüo'èïyoè-êào'îðè ¸êè îääèé qèyoèá, ìo'yoüo'èïyoèêào'îð äåéèyoàäè. Yuqoridagi model statik model (yani iqtisodning malum vaqtdagi holatini ifodalovchi) bo'lib, unda milliy iqtisodning vaqt davomida o'zgarishi o'rganilmagan. Iqtisod dinamikasiga oid masalalar keyingi bo'limlarda ko'riladi. 2. Ûñèøíèíã ìàêðîìîäåyoè Áo' áo'limda èøyoàá ÷èqàðèø qo'ââào'èíèíã ýo'o'åêo'èâ îøèøèãà èíâåño'èo'èÿíè âà êàïèo'àyo æàìg'àðèø æàðà¸íèíè o'àúñèð ýo'èøèíè ùèñîáãà îyoãàí ùîyoäà ûñèøíèíã ìàêðîìîäåyoèíè ûðãàíàìèç. Ûñèøíèíã ìàêðîìîäåyoyoari qào'îðèãà, æumladan, èøyoàá ÷èqàðèøíèíã ûçãàðìàñ êîýo'o'èo'èåío'yoè Õàððîä-Äîìàð ìîäåyoè âà èøyoàá ÷èqàðèøíèíã ûçãàðo'â÷è êîýo'o'èo'èåío'yoè íåîêyoàññèê ìîäåyoè êèðàäè. Ùàð èêêàyoà ìîäåyoäà ùàì èøyoàá ÷èqàðèø o'o'íêo'èÿñè ni bir jinsli deb olamiz. Áunda Y- milliy daromad, K-kapital, L-mehnat bo'lib, markaziy o'zgaruvchi sifatida kapitalning mehnatga nisbati qaraladi: . (1) (1)ning har ikki tomonini logarifmlasak tenglik kelib chiqadi. Bu tenglikni t bo'yicha differensiallaymiz. U holda (2) munosabat hosil bo'ladi, bu yerda , , . Agar deb belgilasak, ishlab chiqarish funksiyaning chiziqli ...