Matematik modellarning maqsadi, vazifasi va bosqichlari

Matematik modellarning maqsadi, vazifasi va bosqichlari Reja: 1. iqtisodiy matematik modellashtirishning maqsadi. 2. Modellar tasnifi. 3. Modellashtirish bosqichlari Tayanch iboralar: model, matematik model, madellashtirish, moddiy modellar, abstrakt modellar, funksional modellar, strukturali modellar, immitatsion modellar, nazariy - analitik modellar, tadbiqiy modellar iqtisodiy-matematik modellar, iqtisodiy-matematik usullar. 1. iqtisodiy matematik modellashtirishning maqsadi. Matematik model deganda, urginilaetgan obyekt eki jaraenni belgilovchi faktorlarning o'zaro bog'liqligini ifodalovchi matematik munosabatlar majmuasi tushuniladi. obyektning modelini topish va uni tahlil etish asosida tegishli xulosalar chiqarish jaraeni matematik modellashtirish deb ataladi. Matematik modellarning iqtisodiet muammolarini o'rganishga tatbik etishni iqtisodiy-matematik modellashtirish, ularni amalietda qo'llashga esa iqtisodiy-matematik usullar deb yuritiladi. Turli sohalardi matematika va matematik modellashtirish usullarini kullalinishi, asosan, quyidagi maqsadlarni o'z oldiga kuyadi: - obyekt eki jaraenlarni belgilovchi asosiy faktorlar orasidagi muhim bog'lanishlarni aks ettirish; - berilgan aniq ma'lumotlar va munosabatlar asosida deduksiya uslubi orqali urganilaetgan obyekt eki jaraenlar uchun adekvat xulosalar olish; - urganilaetgan obyektning amaldagi kuzatilishiga uni boglovchi faktorlarning matematik statistika usullari erdamida shaklini hamda bog'liqligini o'rganish jaraenida abekt haqida yangi bilimlarga ega bo'lish; - urganilaetgan obyekt eki jaraen holatini matematika tili orqali aniq va ravshan ifodalash. Matematik modellarning tadqiqot ishlarida qo'llanilishi XVI asrdaek boshlangan bo'lib, XIX asrlarda differensial va integral hisobning rivojlanishi uni turli soha masalalarini yechishga tadbiq qilishga keng imkoniyat yaratdi. XX asr turli sohalarda matematik usullarning modellashtirishdagi keng kulamda kullanishi bilan xarakterlanadi. tadbiqiy matematika sohasining o'yinlar nazariyasi, matematik dasturlash, matematik statistika va boshqa bo'limlarining rivojlanishi 7 turli tarmoqlarning jadal rivojlanishiga muhim turtki bo'lib xizmat kildi. Malumki, xar qanday tadqiqot doimo nazariya va amalietni birgalikda qarashni takoza qiladi. Agar iqtisodiy modellar kuzatilaetgan jaraenlarni izoxlash va tushuntirishdan iborat bulsi, statistik ma'lumotlar ularni empirik ko'rishda va asoslashda muhim vosita hisoblanadi. 2. Madellar tasnifi. Modellashtirish va modellar uzining turli sohalardagi tadbiqlariga karab, moddiy va abstrakt deb ataluvchi sinf-larga bulinadi. Moddiy modellar asosan urganilaetgan obyekt va jaraenni geometrik, fizik, dinamik eki funksional xarakteristikalarini ifodalaydi. Masalan, obyektning kichiklashtirilgan maketi va turli xil fizik, ximik va boshqa xildagi maketlar bunga misol bula oladi. Bu modellar erdamida turli xil texnologik jaraenlarni optimal boshqarish, ularni joylashtirish va foydalanish yo'llari urganiladi. Moddiy modellar aksariyat xollardi tajribaviy xarakterga ega bo'lib, texnik fanlarida keng kullaniladi. Abstrakt modellar inson tafakurining maxsuli bo'lib, ular tushunchalar, gipotezalar va turli xil qarashlar tizimidan iboratdir. iqtisodiy tadqiqotlarda, boshqarish sohalarida, asosan, abstrakt modellashtirishdan keng foydalaniladi. Ilmiy bilishda abstrakt modellar malum tillarga asoslangan belgilar majmuidan iborat. o'z navbatida, belgili abstrakt modelar matematik logik tillar shaklidagi matematik logik modelarni ifodalaydi. Matematik modellashtirish turli xil tabiatli, ammo ...