Kompleks sonlar. Algebraning asosiy teoremasi haqida tushuncha

Kompleks sonlar. Algebraning asosiy teoremasi Reja: 1. Kompleks son va uning algebraik, trigonometrik, ko'rsatkichli shakllari hamda ular ustida amallar. 2. Algebraning asosiy teoremasi. 3. Kubik tenglama va Kardano formulasi. 4. Yuqori darajali tenglamalar. Tayanch ibora va tushunchalar Kompleks son, kompleks sonning algebraik, trigonometrik, ko'rsatkichli shakllari, kompleks sonlar ustida amallar, Muavr formulasi, Eyler formulasi, algebraning asosiy teoremasi, kubik tenglama va Kardano formulasi, yuqori darajali tenglamalarni yechish usullari. 1. Kompleks son va uning algebraik, trigonometrik, ko'rsatkichli shakllari hamda ular ustida amallar. Fan va amaliyotning rivojlanishi haqiqiy sonlar to'plamining etarli emasligini ko'rsatdi. Masalan, tashqi ko'rinishi juda sodda , tenglamalar haqiqiy sonlar to'plamida yechimga ega emas. Demak, istalgan algebraik tenglamani yechish uchun haqiqiy sonlar to'plami etarli bo'lmay qoladi. Bundan tashqari elektronikada va fizikaning turli bo'limlarida murakkab tabiatli kattaliklar qaraladiki, ularni haqiqiy sonlar tushunchasi qamray olmaydi. Shu sababli sonlar tushunchasini kengaytirish ehtiyoji yuzaga keldi. 1.ta'rif. va haqiqiy sonlar, esa()qandaydir bir simvol bo'lsa, (1) ifodaga kompleks son (algebraik shakli) deyiladi, bunda quyidagi shartlar qabul qilingan deb hisoblanadi: 1); va ; ; 2) faqat , bo'lgandagina , bo'ladi; 3) ; 4) . kompleks sonda , bo'lsa, mavhum son deyiladi. son mavhum birlik deyiladi . va sonlar kompleks sonning mos ravishda haqiqiy va kompleks qismi deyiladi va , ko'rinishda belgilanadi . bulsa, - haqiqiy son, agar bo'lsa, sof mavhum son bo'ladi. Mavhum qismlarining ishorasi bilangina farq qiluvchi va kompleks sonlar qo'shma kompleks sonlar deyiladi . Agar va ikkita kompleks son berilgan bo'lsa, ular ustida algebraik amallar quyidagicha bajariladi: Kompleks sonlarni darajaga ko'tarish ikkihadni darajaga ko'tarish kabi bajariladi, sonnining darajalari quyidagi formulalar bo'yicha aniqlanadi. va h.k. Umuman, , . (3) 1-misol. va sonlarning yig'indisi va ayirmasini toping yechish. (2) formulaning birinchi va ikkinchisidan quyidagilarni topamiz: , . 2-misol. va kompleks sonlar ko'paytmasini toping. yechish. (2) formulaga ko'ra quyidagini hosil qilamiz: Har bir kompleks son geometrik jihatdan koordinatlar tekisligining nuqtasi yoki vektori bilan tasvirlanadi. Kompleks son tasvirlanadigan tekislik kompleks tekislik deyiladi. kompleks soniga mos keluvchi nuqtaning holatini va qutb koordinatlari bilan ham aniqlash mumkin. Bunda koordinatlar boshidan nuqtagacha bo'lgan masofaga, soni kompleks sonning moduli deyiladi va bilan belgilanadi; vektorning o'qining musbat yo'nalishi bilan hosil qilgan burchak kompleks sonning argumenti deyiladi va kabi belgilanadi. kompleks son uchun quyidagi formula o'rinlidir: (4) bunda ning qiymati shartni qanoatlantiradi. 3-misol. kompleks sonning moduli va argumentini toping. yechish. bo'lganligi uchun tenglamadan argumentni topamiz: . Shunday qilib, Kompleks sonning ko'rinishdagi ifodasi kompleks sonning algebraik shakli deyiladi. Kompleks sonning ko'rinishdagi ifodasi uning trigonometrik shakli deyiladi. Trigonometrik ko'rinishda ...