Yurak qon-tomirlar tizimi anatomiyasi, fiziologiyasi va funksiyalari

Yurak qon - tomirlar tizimi anatomiyasi, fiziologiyasi va funksiyalari. Reja: 1. Qon tomirlar anatomiyasi va fiziologiyasi. 2. Katta qon aylanish doirasi haqida ma'lumot. 3. Kichik qon aylanish doirasi haqida ma'lumot. 4. Yurakning anatomiyasi va fiziologiyasi Qon tomirlar anatomiyasi va fiziologiyasi. Tomirlarni angiologiya fani (angion - lotinicha tomir degani) o'rganadi.Odamda qon (arteriya qoni, vena qoni) va linfa suyuqliklari tomirlarda oqadi. Arteriya qonini yurak bosimi harakatga keltirar ekan, u dastlab aorta, arteriya, arteriola va kapillyarga shohlanib to'qima va hujayragacha etib boradi hamda energiya almashinuvi uchun kerakli moddalarni yetkazib beradi. Eng ohirgi tomir - kapillyar kerakli moddalarni to'qimalarga yetkazib, ishlatilgan keraksiz moddalarniva O2 ni o'ziga qaytarib olib (vena kapillyariga aylanib), yana venalarga yig'ilib yurakka qaytadi. Yurakdan boshlangan qon tomir - arteriya qon tomiri ,yurakka kelgan qon tomir vena qon tomir deyiladi. Qon va limfa inson tanasida uning a'zolari va to'qimalarini qalin to'rdek o'rab olgan tomirlarda tinmay aylanib turadi. Qon va limfa shu tariqa harakatlanib turishi natijasida hujayraga oq va sariq moddalar yetkazib beradi, moddalar almashinuvida hosil bo'lgan tashlandiq mahsulotlarni esa chiqarib yuboradi va organizmdagi azo va tizim faoliyatini gumoral yo'l bilan boshqarib turiladi. Qon tizimi ichida aylanib yuradigan suyuqlikning tabiatiga qarab odam va umurtqali hayvonlar tomirlar tizimini ikkita bo'limga ajratiladi: Ichida qon aylanib yuradigan qon tomirlar tizimi (arteriyalar, kapiliyarlar, venalar va yurak) va ichida limfa yurib turadigan limfa tomirlar tizimi. Limfa tizimi embriogen jarayonida qon tomirlar tizimi bilan bog'langan bo'ladi. Qon tomirlar tizimi markaziy azosi yurak va u bilan birikkan hamda qon tomirlar deb ataladigan xar-xil kalibrdagi tutash naychalardan iborat. Yurak ritmik tarzda ...