Bola organizmida vitaminlar va ularning yetishmovchiligi

Bola organizmida vita'minlar va ularning yetishmovchiligi Reja: Vita'minlar haqida tushuncha. Vitamin turlarining ahamiyati. Vitamin etishmagandagi alomatlari. Vitamin - iborasi lotincha so'z bo'lib, «hayotbahsh» manosini bildiradi, xalq orasida esa darmon dori deyiladi. Organizmda kechadigan barcha hayotiy jarayonlar oqsil, yosh va uglevod, mineral modda va suvdan tashqari qo'shimcha moddalar borligini bir necha yil davrlar davomida olimlar aniqlashdi. Birinchi marta 1912 yilda vita'minlar deb nomlandi. Hozirgi kunda 30 va undan ortiq turlari aniqlandi. Vita'minlar 2 guruhga bo'linadi. Suvda eruvchi: V1,V2,V6,V12,V5,S,R,RR. Yoshda eruvchi: A.D. Ye.K. Bola organizmi o'zining rivojlanish, bolalik davrlari bo'yicha vitamin turlariga muhtojlanadi. Agarda organizmda vitamin turi etishmasa, kam tushsa, ichaklarda so'rilmasa «gipovitominoz» kasallik belgilari paydo bo'ladi. Agarda organizmga vita'minlarning barchasi etishmasa yani ovqat tarkibi, sabzavot va mevalar kirmasa u holda «Aviatiminoz» kasalligi kelib chiqadi. Bu kasallik boshcha va maktab yoshli bolalarda ko'proq uchraydi. Bolaning organizmi ayrim hollarda va ayrim bolalik davrlarida vaqtinchalik vita'minlarga muhtojlanadi. Jismoniy harakatlarda, fizkulhtura, gimnastika, o'qiganda, aqliy mehnatda, yod olish, ayrim kasallik paytida, iqlim sharoitining issiq paytlarida, aksincha sovuq kech kuz qishda ham vita'minlar ko'p sintezlanadi. Demak, vita'minlar kundalik oziq - ovqatlar tarkibida etarli miqdorda bo'lishi shart. Chunki bu moddalar bolaning hayot faoliyatini, organi, to'qimalari va hujayralarini ko'payishi va tiklanishi, rivojlanishida qatnashadi. Bola organizmiga eng kerakli zarur vitamin turlari mavjud bo'lib, alohida rolh o'ynaydi. Masalan: vitamin A retinol o'sish vitamini deyiladi. U hujayralarda oqsilni sintezlaydi, garmonlar funko'iyasini oshiradi, hujayralarni ko'paytiradi. Yuqumli kasalliklarga qarshi kurashadi, yani immunitet holatni mustahkamlaydi. Ko'zda to'rparda yorushlikni sezuvchi moddani yaxshilaydi. Bu vitamin buyrakda , jigarda, tuxumda, baliq yoshida , sabzi, ko'k piyoz, pomidorda, o'rikda, ...