Efferent innervatsiyaga ta'sir qiluvchi vositalar

Efferent innervatsiyaga ta'sir qiluvchi vositalar Vegetativ nerv tolalarning efferent yo'li 2 neyrondan iborat: preganglionar va ganglionar. Xolinergik innervatsiyasida neyronlarning tanalari kranio-sakral joylashgan Adrenergik innervatsida torako-lyumbal joylashgan. XOLINYeRGIK SINAPSLARGA ta'sir QILUVChI VOSITALAR. Xlinergik sinapslarda qo'zg'alishlar atsitilxolin yordamida bo'ladi Atsitilxolin xolinergik neyronlarning oxiridagi tsitoplamasida sintezlanadi.U xolin va atsitilkoenzim A-dan, xolinatsetilaza fermenti yordamida sintez bo'ladi. Atsitilxolin sinaptik pufakchalarda yig'iladi Xar-xil joyda joylashgan xolinoretseptorlar farmakologik moddalarga xar-xil sezuvchanligiga ega. Shuning uchun xam muskarin sezuvchan va nikotin sezuvchan retseptorlarga bo'lingan. M-xolinoretseptorlar effektor organlarda, postganglionar xolinergik tuqimalarda joylashgan (parasimpatik), markaziy nerv sistemada xam bor. N-xolinoretseptorlar postganglionar postsinaptik membranadagi ganglionar neyronlarda, byurak usti bezining miya qismida, sinokarotid zonada, skelet muskullarda va MNSda joylashgan. Xolinoretseptorga ta'sir qiluvchi moddalar, ularni stimullash (xolinomimetik effekt) va susaytirish (xolinabloklovchi effekt) ta'sir qilishi mukun. M-va N- XRlarga ta'sir etuvchilar 1.M- va N- xolinomimetiklar Atsetilxolin, Karboxolin 2.M- va N- xolinolitiklar siklodol M-vaN-xolinomimetiklarning bevosita tasi rida vegitativ NSning gangliyalaridagi N-XR lar va PNS oxirida joylashgan M-XR lar kuz- goladi.Bunda asosan M-XR kuzgolishi tufayli yuzaga keluvchi o'zgarishlar ustunlik qiladi, yani kuz korachigi torayadi, kuz bosimi pasayadi akkomodatsiya spazmi va boshqalar Atsetilxolin ta'siri qisqaligidan tabobatda kullanilmaydi. Karboxolin atsetilxolineste- raza ta'siriga chidamli bo'lganligidan ta'siri davomli (1-1,5 s).Glaukoma, ichak va peshob xal- tasining atoniyasida kullaniladi. Karboxolin presinaptik membranadan atsetil- xolinni ajralishini kuchaytiradi, hamda post sinaptik membranadagi xolinoretseptorlarni bevosita kuzgotadi. Antixolinesteraz vositalar Ular gangliyalar va neyro-effektor sinapslar- dagi xolinesteraza fermenti faolligini blok lab Atsetilxolinni gidrolizlanishini susay- tiradilar va sinapslarda AX miqdori ortadi, uning ta'siri kuchayadi, uzayadi. Natijada M-va N-xolinomimetiklar ta'siri yuzaga chikadi. Antixolinesteraz vositalar 2 gruxdan iborat: 1.ta'siri qaytar Fiziostigmin, ...