Ekologiyada radioizotoplarning qo'llanilishi, radioaktivlik orqali yoshni aniqlash

Ekologiyada radioizotoplarning qo'llanilishi, radioaktivlik orqali yoshni aniqlash Reja: Radiatsion monitoring, radiatsion fon Radionuklidlar, radon radioaktiv izotopi Ekologiyada radioizotoplarning qo'llanilishi, radioaktivlik orqali yoshni aniqlash. Radiatsion monitoring Malumki, ekologik biofizika, jumladan radiatsion ekologiya fan sohalarining amaliy jihatdan muhim vazifalaridan biri - bu atrof-muhitning atropogen omillar ta'sirida ifloslanish (kimyoviy va fizik, jumladan radiatsion) darajasini monitoring qilish va uni bartaraf qilish chora-tadbirlarini ishlab chiqishni ilmiy jihatdan asoslab berishdan tashkil topadi. Ushbu maqsadda 1989-yilda atrof-muhitning ifloslanish darajasini baholash uchun, xalqaro «Biotest» dasturi ishlab chiqilgan. Radiatsion ekologiyada atrof-muhitning turli xil toksik ta'sir ko'rsatish xossasiga ega bo'lgan, radioaktiv chiqindilar bilan ifloslanish darajasini baholashda biotest va bioindikatsiya uslublaridan foydalaniladi: Biotest (bioassay) - laboratoriya sharoitida ifloslanish muhiti tarkibidan olingan biologik obyektlar sinov namunalarining morfologik, genetik, biokimyoviy va hakozo struktura-funksional tizimlaridagi o'zgarishlar asosida muhitning ifloslanish darajasini baholash uslubi hisoblanadi. Bioindikatsiya (bioindication) - yashash muhitida tabiiy va antropogen tavsifga ega zararli chiqindilar ta'siriga nisbatan tirik organizmlarning javob reaksiyasi asosida, mavjud holatni baholash uslubi hisoblanadi. Radiatsion ekologiyada radiatsion nurlanish energiyasini hisoblashda yutilgan modda sifatida atmosfera havosi tanlab olinadi, bu holatda havoda yutilish dozasi tushunchasi qabul qilinadi. Masalan, faollik qiymati bilan ifodalanuvchi, izotrop tavsifga ega foton nurlanishining nurlantirish manbaidan masofada havoda yutilish dozasi () qiymati quyidagi tenglama bilan ifodalanadi: Grs Bu yerda: - radionuklidning faolligi (Bk); - energiya qiymati (MeV) ga teng bo'lgan, 1 ta parchalanish davomidagi fotonlar son qiymati; - energiya qiymati ga teng bo'lgan fotonlarning havoda yutilish koeffitsenti (m-1); - havoning zichligi (kgm3); - nurlantirish manbasidan hisoblash amalga oshirilgan nuqtagacha bo'lgan masofani ifodalaydi (m). Biologik to'qima yoki organda yutilgan doza () ...