Farmakognoziya - o'quv tizimidagi alohida fan

Farmakognoziya - o'quv tizimidagi alohida fan mavzusidagi ma'ruza uchun uslubiy qo'llanma Reja: 1. Farmakognoziya fani to'g'rsida tushuncha. 2. Farmakognoziya fanini rivojlanishi. 3. Farmakognoziya faniga alohida xissa ko'shgan olimlar haqida. 4. Dorivor o'simliklarning kimyoviy tarkibi to'g'risida umumiy tushuncha. 5. Dorivor o'simliklarning kimyoviy tarkibi to'g'risida umumiy tushuncha. 6. Farmakognoziyani asosiy ilmiy yo'nalishlari, boshqa fanlar bilan uzviy bog'liqligi. 7. Dorivor o'simliklar mahsuloti bazasi to'g'risida. Farmakognoziya grekcha Pharmacon - zahar, dori, gnosis - bilim so'zidan olingan bo'lib, asosan dorivor o'simliklardan, qisman hayvonlardan olinadigan dorivor mahsulotlarni o'rgatadigan fandir. Farmakognoziya tibbiyot fani bilan uzviy bog'langan bo'lib, insoniyat taraqqiyotida, uning salomatligini saqlash, mustahkamlashda katta ahamiyatga ega bo'lgan bo'lib, 19 asrda boshqa fanlardan alohida fan bo'lib ajralib chiqqandir. Shundan keyin bu juda tezlikda rivojlana boshladi va bu sohada dunyoga mashhur qator olimlar etishib chiqdilar. Farmakognoziya tarixi ilm fan taraqqiy topgan davrdan boshlangan. Ayrim dorivor o'simliklarni ekish va ulardan shifobahsh dorilar olish juda qadimdan malum bo'lgan. Masalan, Misrda kanakunjut ekish eramizdan 200 yil avval ham malum bo'lgan. Fanni rivojlanishida mashhur vrach Gippokrat, Aristotel, Teofrast, farmakognoziya asoschisi Dioskorid va boshqalarni xizmatlari benihoya kattadir. Dioskoridning lotin tiliga tarjima qilingan Materia medica nomli mashhur kitobida juda ko'p dorivor o'simliklar tasvirlangan bo'lib, Yevropaolimlari uchun 16 asrga qadar qo'llanma bo'lib xizmat qilgan. 304 ta dorivor o'simlik va 80 ta hayvon va 60 ta mineral moddalardan olingan dorilar tasvirlangan, vrach Galen yozib qoldirgan kitobi (150 yillar) va uning dorilari 19 asrgacha katta ahamiyatta ega bo'lib keldi (Rim). Dorivor o'simliklar bilan bemorlarni davolash qo'xna Hindistonda ham keng rivojlangan edi. Masalan, vrach Sushruta yozgan Yajur - ...