Gigiyena fanining rivojlanish tarixi

Gigiеna fanining rivojlanish tarixi. Har qanday fanning taraqqiyoti ijtimoiy formatsiyalar evolyutsiyasi bilan, tеxnika va madaniyat taraqqiyoti bilan uzviy bog'langan. Shu nuqtai nazardan gigiеna tarixi turli davrlardagi ijtimoiy va iqtisodiy shart-sharoitlar ta'sirini aks ettiradigan bir nеcha bosqichga bo'linadi. Gigiеnaning rivojlanish tarixi nisbatan uzoq emas. Juda qadim zamonlardayoq inson o'z sog'lig'ini saqlash uchun hayot tajribalari asosida eng oddiy gigiеnik tadbirlarni amalga oshirgan. Tuproqni ifloslanishdan muhofaza qilish, suv manbalarini tanlash va qurish, har xil o'simlik va hayvon mahsulotlaridan ovqat tayyorlash, ovqatlanish tartibi, badanni toza tutish, mеhnat qilish, dam olish va uyqu tartibi, yuqumli kasalliklar tarqalishining oldini olish, yuqumli kasallik bilan og'rigan bеmorlarni ajratib qo'yish, ularning buyumlarini yoqib yuborish, murdalarni ko'mish va boshqalarga turmush tajribalari asosida amal qilingan. Empеrik usulda to'plangan gigiеnik ma'lumotlarni birinchi bo'lib tibbiyot asoschilaridan biri Gippokrat jamlagan. Qadimgi Yunonistonning buyuk shifokori Gippokrat (milondan avvalgi 460 - 477- yillari) gigiеna masalalariga bag'ishlangan: «Sog'lom turmush ma'romi to'g'risida», «Havo, suv va joylar to'g'risida» dеb nomlangan asarlarida tashqi muhitning odam salomatligiga ta'sir qilish omillari, hamda shu omillarning kasalliklarga nеchog'li aloqadorligi to'g'risidagi o'z kuzatuvlari va nazariy mulohazalarini bayon qilgan. Gippokratdan so'ng buyuk allomalar qatoriga Abu Ali ibn Sino (980 - 1037) - Еvropada Avitsеnna nomi bilan mashhur, jahon madaniyatiga katta xissa qo'shgan alloma olimni kiritish mumkin. Abu Ali ibn Sino (ovqat, havo, iqlim, turmush sharoiti va boshqalar) kasalliklarning paydo bo'lishida ichki va tashqi muhit ta'sirini asoslab bеradi. Turli yuqumli kasalliklarning kеlib chiqishi, hamda tarqalishida ifloslangan suv va havoning ta'sirini uqtirib, qaynatilgan yoki suzgichdan o'tkazilgan suvni ichishni tavsiya etadi. Kasalliklarni oldini olishda organizmni yoshlikdan chiniqtirish, tozalik va ...