Lipidlar (yog', moy)

Lipidlar (yog, moy) Reja: 1. Lipidlar haqida tushuncha. 2. Neytral lipidlar. 3. Monoglitseridlar. 4. Fosfolipidlar. 5. to'yingan va to'yinmagan kislotalar. 6. Lipidlarning organizmdagi roli. Lipidlar hayvon va o'simlik to'qimalari tarkibidagi organik birikmalar, asosan triglitseridlar, yani glitserinning murakkab efirlari bilan turli yog kislotalaridan iborat. Yog tarkibida triglitseridlardan tashqari biologik faol moddalar: fosfotidlar, stearinlar, vita'minlar bo'ladi. Turli triglitseridlar aralashmasi neytral yoglardir. Yog va yogsimon moddalar yig'indisi odatda lipidlarni tashkil etadi. Odam va hayvonlarda yogning ko'p kismi teri osti kletchatkalar va charvi, ichak tutkich, qorin pardasi osti bo'shlig'idagi yog to'qimalarida, shuningdek muskul to'qimasi, jiga rva boshqa organlarda bo'ladi. o'simliklarda yog asosan, urugida tuplanadi. Yog organizm hayot faoliyatida juda muhim ahamiyatga ega, u uglevodlar bilan birga organizmda energiya manbai hisoblanadi. Jumladan yog organizmdagi moddalar energiya almashinuvida katnashadi. Tabiiy yog tarkibida kimyoviy xossalarning bir-biridan farqlaydigan 60 dan ortik yog kislotalar bo'ladi. Kimyoviy xossalarga ko'ra yog kislotalari to'yingan va to'yinmagan yog kislotalariga karab yogni uch guruhga bo'lish mumkin. 1. o'simlik moylari, bular kungabokar, soya, makkajo'xori, zigir, paxta moyi. 2. Gog va tovuk yogi. 3. Kuy va mol yogi, sariyog va boshqa sut yoglari. Bundan tashqari, yogning biologik kimmati tarkibida yogsimon moddalar-fosfotidlar, sterinlar va vita'minlarni borligiga bog'liq. Yogning kalloriyaligi juda yuqori, u oqsil va uglevodlarga nisbatan ikki barobar kuprok issiqlik beradi. o'rta yoshdagi kishilarning yogga nisbatan sutkalik ehtiyoji normasi 80-100 g, yani 70% hayvon yogi, 30% esa o'simlik moyi bo'lgan makul, 1 g yog 9,3 kkal energiya beradi. Sariyog tarkibida A, D2, Ye vita'minlar, fosfatidlar va almashtirib bulmaydigan yog kislotalari ko'p 95% yaxshi hazm bo'ladi. o'ta to'yinmagan ...