Nerv sistemasi

Nerv sistemasi - odam va hayvonlar oranizmida barcha a'zolar faoliyatini bir-biriga bog'lagan holda hayotiy muhim funksiyalarni bajaradigan hamda organizmni tashqi muhit bilan bo'laydigan sistema. Hayvon organizmining evolyutsiya jarayonida va organizmlar bilan tashi muhit o'rtasidagi murakkab munosabatlarning shakllanishida Nerv sistemasi hal qiluvchi ahamiyatga ega. Nerv sistemasi Nerv sistemasi asosini nerv hujayralari tashkil qiladi. Har bir hujayra o'zidan chiqqan kalta shoxchalar (dendrit), bitta uzun tola (akson) bilan birga neyron deb ataladi. Nerv sistemasi asosan, neyon to'plamidan iborat. Nerv sistemasi filogenez va ontogenezda gavdaning tashqi qavati- ektodermadan rivojlanadi. Organizmlarning tarixiy rivojlanish jarayonida Nerv sistemasining tuzilishi murakkablashib, nerv hujayralarining hajmi va turlari osha borgan neyronlar strukturasi va ayrim nerv hujayralari o'rtasidagi o'zaro munosabatlar, shu bilan birga Nerv sistemasining funksiyalari ham shakllangan. Nerv sistemasiga xos ikkinchi to'qima -neyrogliya paydo bo'lgan (u tayanch va trofik funksiyalarni bajaradi. Nerv sistemasining rivojlanishi davrida markaziy nervsistmasi va penferik nerv sistemasi vujudga keladi. Nerv sistemasi shartli ravishda ikki qismga bo'linadi. Ulardan biri organizmning odam ixtiyoriga bo'sinmaydigan a'zolarga borib, ularni nerv bilan ta'minlaydigan vegetativ nerv sistemasidir. Ikkinchi qism odam ixtiyoriga bo'ysinib, skelet muskullariga va harakatda ishtirok etdigan ayrim a'zolarga boradi. Nerv sistemasi qo'zg'alish to'lqini-impulslarni nerv tolalari orqali tez o'tkazishni ta'minlaydi. Nerv impulslari bir lahzada ro'y beradi va turli a'zolardan miyaga yoki miyadan a'zolarga boradi. Nerv sistemasi harakat funksiyasini, ovqat hazm qilish, nafas olish va boshqa sistemalar faoliyatini, qon aylanishini va boshqa jarayonlarni boshqaradi. Miyadan a'zolarga boradigan nervlar a)somatik b)vegitativ Nerv sistemasi tuzilmalari ta'sirotni sezadi, ta'sirot energiyasining nerv qo'zg'alishi energiyasiga aylantiradi, bu energiya nerv impulslari shaklida nerv tolalaridan o'tadi. Nerv sistemasi murakkablashgan sayin va unda maxsus retseptor (sezuvchi) hujayralar iztisoslashgan sayin Nerv sistemasi funksiyalari tobora turli-tuman bo'lib qolgan. Nerv sistemasi refleks yo'li bilan ishlaydi. Organizmda tashqi va ichki muhit ta'sirotlarini sezadigan retseptorlar bor. Normal sharoitda organizmga tashqi muhit tirli-tuman va doimiy ta'sir ko'rsatishi tufayli retseptorlarda impulslar vujudga keladi, bular afferent nerv tolalari orqali markaziy Nerv sistemasiga o'tadi; o'zgartirilgan impulslar esa markaziy nerv sistemasidan efferent nerv tolalari orqali ishchi a'zolar (muskullar, bezlar va h.k)ga kelib, ularni ishga soladi yoki ishlash tezligini o'zgartiradi. Nerv sistemasining faoliyati qo'zg'alish va tormozlanish jarayonlariga asoslangan. Etiboringiz uchun rahmat. ...