Oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari

oLiy Nerv Faoliyatining Yosh Xususiyatlari REJA; 1 BOLALARDA OLIY NERV FAOLIYATI TIPLARINING XUSUSIYATLARI. 2 OLIY NERV FAOLIYATINING TIPLARINI QAYTA TARBIYALASH. 3 NUTQ FUNKSIYASINING BUZILISHI. TAYANCH SO'ZLAR. Induviduallik xususiyati Qo'zg'alish Tormozlanish Agresiv Eksperement Olny nerv faoliyatining tiplari Oliy nerv faoliyatining individual xususiyatlari, tadqiqotlar ko'rsatganidek, qarab chiqilgan biron-bir xususiyati bilan emas, balki, doimo ularning majmui bilan belgilanadi. Nerv faoliyatining tipini tashkil etuvchi uchta xossasi ulardan har birining u yoki bu darajada ifodalanganligi) turli birikmalarni hosil qilishi mumkin. ko'p sonli laboratoriya tajribalari ko'rsatadiki, shunday birikmalar orasida ayrimlari boshqalariga qaraganda ko'proq uchraydi yoki bo'lmasa ancha aniq-ravshan, yaqqol ko'rinadi. Natijada I. P. Pavlov oliy nerv faoliyatining asosiy turlari tasnifini yaratdi. Kuchli hayvonlar muvozanatli va muvozanatsizlarga ajraladi. Kuchli muvozanatsizlar alohida tipni tashkil etadi. Muvozanatsizlik kuchli itlar o'rtasida odatda bir shaklda kuchli qo'zg'olish jarayoni bilan nisbatan kuchsiz tormozlanish shaklida uchraydi. Qo'zg'olish jarayoni tormozlanish jarayoni bilan muvozanatlashtirilmasligi sababli bu hayvonlarda faoliyati juda zo'riqqanda ko'pincha nerv faoliyatida buzilish ro'y beradi. ko'p hollarda bu urushqoq, agressiv, haddan tashqari qo'zg'aluvchan (I. P. Pavlovning iborasi bilan aytganda, to'xtatib bo'lmaydigan) hayvonlardir. Nerv jarayonlarining kuchiga bog'liq holda itlar kuchli va kuchsizlarga bo'lindi . Kuchsiz jonivorlar bir xil tipni tashkil etadi. Bu tipning vakillarida ikkala nerv jarayoni (ayniqsa tormozlanish jarayoni ko'pincha ojiz bo'lib chiqadi) ojiz hisoblanadi. Bunday itlar besaranjom bo'lishadi, to'xtovsiz alanglayveradi yoki, aksincha, doimo to'xtayveradi, bamisoli qandaydir bir xil holatda turaveradi. Bu shu narsa bilan izohlanadiki, tashqi ta'sirlar, hatto bazan juda arzimagan ta'sirlar ham, ularga ortiqcha ta'sir ko'rsatadi. Uzoq davom etgan yoki kuchli qo'zg'atuvchilar ularda nerv sistemasining tez ishdan chiqishini keltirib chikaradi. Kuchsiz turdagi hayvonlar bir-birlaridan boshqa xususiyatlari bo'yicha (nerv jarayonlari kuchidan tashqari) ham farq qiladilar, ammo nerv sistemasining umumiy ojizligida bu farqlar jiddiy ahamiyatga ega emas. Shuning uchun nerv sistemasi ojiz bo'lgan barcha hayvonlar I. P. Pavlov tomonidan bir xil tipga kiritilgan. Nerv faoliyatining tipi - organizmning tabiiy xususiyatidir. U nasliy jihatdan bog'liqdir, lekin biron-bir darajada o'zgarmas hisoblanmaydi, u rivojlanadi va malum darajada atrofdagi sharoitlar ta'siri ostida o'zgaradi. Masalan, eksperimentlarda aniqlandiki, qo'zg'olish ustun turgan kuchli tipda mashq qilish yo'li bilan qoloq tormozlanish jarayonini mustahkamlash mumkin. Yana shu narsa malumki, nerv jarayonlari xususiyatlarining yoshga qarab o'zgarishi xam mavjuddir. Kuchli muvozanatlilar, o'z navbatida, nerv jarayonlarining almashinuviga qarab, harakatchanligiga ko'ra jonli va bosiq tiplarga bo'linadi. xatti-harakatining tashqi xususiyatlariga qaraboq bu tiplarning vakillari bir-biridan keskin farq qiladi. Bir xillari tez qo'zg'aluvchan va harakatchan, boshqalari, aksincha, qiyinchilik bilan qo'zg'aladi, sust bo'ladi. Shunday qilib, oliy nerv faoliyatining to'rt asosiy tipi ajratilgandir; 1) kuchli muvozanatli va tez (jonli), 2) kuchli ...