Sariq isitma

SARIQ ISITMA Sariq isitma- (amarillez) (sinonimlari: yellow fever - angl.; gelb fieber - nem.; fievr ejaune - frants.; fiebr eamarilla, vomi tonegro - isp.) - o'tkir gemorragik transmissiv kasallik bo'lib, isitma, o'tkir intoksikatsiya trombogemorragik sindrom bilan o'tib buyrak, jigar faoliyatiga zarar etkazadi. Ushbu kasallik tropik zooantropanoz kasallik bo'lib Afrika va janubiy Amerika hududlarida uchraydi. Kasallik virusini chivinlar tarqatadi. Tarixi Sariq isitmaning klinik belgilari birinchi marta 1648 y. janubiy Amerikada bo'lgan epidemiyada yozib qoldirilgan. XVII-XIX asrlarda ushbu kasallikning Afrika va Janubiy Amerikada ko'plab epidemiyalari ro'y berib ushbu epidemiya natijasida Yevropaning janubiy hududlariga tarqalishiga sabab bo'lgan. K. Finley (1881) sariq isitma virusining transmissiv yo'l bilan Aedes aegypti chivini tarqatishini aniqlagan. Ushbu virus etiologiyasini U. Rid i D. Kerrollar (1901) batafsil o'rganishgan. Sariq isitma kasalligi tabiiy o'chog'ida maymunlarning o'rnining ahamiyatini Stouksa (1928) i Soupera avtorlar bilan. (1933) aniqlashgan. 1936 y. Lloyd o'z xodimlari bilan sariq isitmaga qarshi vaqtsinani ishlab chiqqan. Sariq isitma bilan zararlanish havfi yuqori bo'lgan hududlar Afrika va Lotin Amerikaning 45 davlatlarida sariq isitmaning havfli endemik o'choqlari mavjud. Ushbu hududlarda 900 milliondan ko'proq aholi istiqomad qiladi. Afrikaning 32 davlatlari endemik o'choqlarida 508 milliondan ortiq aholi yashasa, qolgan 13 davlat aholisi Lotin Amerikasiga to'g'ri keladi. Jumladan Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Peru va Ekvador hududlari ushbu kasallik virusining tarqalishi bo'yicha yuqori havfli hududlarga kiradi. Har yili dunyoda aholi orasida sariq isitma bilan kasallanish holatlari 200 00 atrofida ro'yxatga olinsa shulardan 30 00 ga yaqini o'lim bilan tugaydi. Bazida kasallik virusidan ozod hududlarga sariq isitma virusining kelib qolish holatlari uchrab turadi. Ammo xanuzgacha ushbu virusning ...