Shikastlanish, tarixi, tasnifi, travmatik karaxtlik

Mavzu: Shikastlanish, tarixi, tasnifi, travmatik karaxtlik ma'ruzachi: prof.B.D.Bobojonov Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Umumiy jarrohlik kafedrasi ShIKASTLANISh, TARIXI, TASNIFI, TRAVMATIK KARAXTLIK Shikastlanish - organizmga tusatdan , birdaniga tashqi faktorlarning ta'siri ( mexanik,termik, elektrik, nurlanish, ruhiy va b.).Shikastlanish organ va to'qimalarda anatomik va funksional uzganishlar keltirib chikaradi, hamda umumiy va mahalliy javob reatsiyasi bilan kechadi. qisqaChA TARIXI Singan suyauklarni davolash kadim zamonlardan malum. Eramizdan 2 500 yil oldin Misrda siniklarni davolash uchun palma yaproklaridan foydalinilgan. «suyak siniklari», «chiqishlar» deb nomlangan Gippokrat (460-377 y ) asarlarida chiqish va sinishlarni tashxislash va davolash usullari tulik keltirilgan.hozirgi kungacha elka suyagi chikkanda Gippokrat uslubi kullaniladi. Abu Ali Ibn Sino (980-1037) xam chiqish va sinishlarni tulik urgangan va davolagan. hozirgi kungacha tiklash uslubi kullaniladi. 1770y. Petra 1 buyrugi bilan Moskva va Sankt-Peterbur shaharlarida jarrohlik maktablari ochilgan. Bu matablarda chiqish va sinishlarni davolash urgatilgan. 1764 yildan boshlab Moskva universitetida shikastlanishlarni davolash bo'yicha ta'lim berila boshlandi. Travmatologiya rivojlanishiga ulug rus olimi N.I.Pirogova(1810-1881) o'z hissasini kushdi. Pirogov birinchi marta gipsli boglamni harbiy-dala jarrohligida suyaklar sinishini davolashda ishlatdi. Keyinchalik suyaklarni maxkamlash uchun metal ishlatila boshlandi. 1918y. Boshlab sobiq Sovet Ittifikida shikastlanishlarni davolash uchun shifoxona va markazlar ochildi. 1940 y. TSITO tashkil etildi: tsentralniy nauchniy issledovatelskiy institut travmatologii i ortopedii.Turner G.I.,Breden Shikastlanishlar to'g'risidagi ta'limotning rivojlanishida Pirogov N.I.,Sitenko M.I.,Ilizarov G.A.,Gudushauri O.N.,Chaklin B.D.,Yumashev G.S.va boshqalar katta rol uynadilir. Uzbekistanda Travmatologiya va ortopediya ilmiy tekshirish instituti olimlari o'z xisalarini kushdilir: prof. Shokirov O.Sh. prof. Shomatov N.M. prof.Islambekov prof.Luzina prof. Xamraev Sh.Sh. prof.Mirazimov B.M. Shikastlanish tasnifi 1.Ishlab chiqarishdagi 2.Uy-turmush 3.qishloq-xo'jalik 4.Transport 5.Sport 6.Kucha va b. Teri shikastlanishiga ...