Sog'lom va bemor organizm haqida tushuncha. Irsiyat va salomatlik

SOG'LOM VA BYeMOR ORGANIZM HAQIDA TUShUNChA. IRSIYaT VA SALOMATLIK. Butunittifoq salomatlik jamiyati tomonidan 1948 yilda qabul qilingan: Salomatlik - bu faqatgina kasallik va jismoniy nuqsonlardan holi bo'lish emas, balki to'liq jismoniy, ruhiy va ijtimoiy rivojlanganlikdir. Olimlar fikricha Salomatlik - inson hayotiy faoliyatining ruhiy, his-tuyg'u, psixik, jismoniy sohalarining oddiy holati bo'lib, bu holat inson shaxsining, qobiliyat va layoqatining gullab-yashnashi, atrof-olam bilan uzluksiz bog'liqligini, uning uchun masulligini anglashi uchun qulay shart-sharoitlar yaratadi. Valeologiya fanida individual(inson) salomatlik(gi) va aholi salomatligi farqlanadi. Individium salomatligi - bu atrof-muhitga moslashishning dinamik jarayoni bo'lib, olimlar fikricha, individium salomatligiga uning tashqi muhit, yashash sharoiti va boshqalarning turli hil ta'siriga moslashishi, chidamliligi va reaksiyasi sifatida qarash kerak. V. I. Dubrovskiy (199) fikricha, salomatlikni baholash mezonlari quyidagicha: berilgan bosqichda jismoniy ishga layoqatlilik va morfologik rivojlanish darajasi; maxsus ish qobiliyatini cheklovchi surunkali kasalliklar, jismoniy nuqsonlarning mavjudligi; ijtimoiy qulayliklar, turmushning o'zgaruvchan sharoitiga moslashuvchanlik, atrof-muhitning noqulay omillarining ta'siriga chidamlilikni, organizmning tashqi muhitga ta'siriga reaksiyasini saqlash. Salomatlik darajasini qanday aniqlanadi? Aholi salomatligining holati yoki jamiyat salomatligini darajasini baholash uchun turli hil ko'rsatkichlardan foydalaniladi: demografik (tug'ulish, o'lish, o'rtacha yosh), kasallanish, kasallanuvchanlik, nogironlashtirish va b. ko'rsatkichlar. Salomatlik nimalarga bog'liq? Irsiyat - 20% Atrof muhit - 20% Tibbiy yordam saviyasi - 10% Turmush tarzi - 50% 1. Jismoniy garmonik rivojlanish darajasi; 2. Asosiy funksional tizimlar va butun organizmning rezerv imkoniyatlari; 3. Organizmning immunitet himoyasi va nospetsifik rezistentlik darajasi; 4. Surunkali va tug'ma kasalliklar, rivojlanish nuqsonlari bor-yo'qligi; 5. Inson salomatligini ruhiy va ijtimoiy qulayliklarni aks ettiruvchi shaxsiy xususiyatlar darajasi. Individual salomatlik ko'satkichlari: Genetik - geneotip, dizembriogenezning, irsiy nuqsonlarning ...