Tajribada turli ko'rinishdagi nurlanishlar ta'sirida buyrak strukturaviy o'zgarishlari tavsifi

BUXORO DAVLAT TIBBIYoT INSTITUTI HUZURIDAGI ILMIY DARAJALAR BYeRUVChI DSc.0430.04. 2022.Tib.93.01 RAQAMLI ILMIY KYeNGASh BUXORO DAVLAT TIBBIYoT INSTITUTI NURULLOYeV SUXROB OZODOVICh Tajribada turli ko'rinishdagi nurlanishlar ta'sirida buyrak strukturaviy o'zgarishlari tavsifi 14.00.02 - Morfologiya Tibbiyot fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiyasi AVTORYeFYeRATI KIRISh (falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi annotatsiyasi) Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Organizmga har qanday tashqi fizik, kimyoviy, biologik ta'sirot ushbu organizm a'zolari tuzilishi, funksiyasi o'zgarishiga olib keladi. Bunda organizm kompensatormoslashuv mexanizmlari doirasida klinik-laborator parametrlar, jumladan a'zolar morfologiyasini o'zgartirish orqali javob beradi. Bunday tashqi ta'sir qiluvchi omillardan biri o'tkir va surunkali nurlanish manbalari bo'lib, ular malum dozalarda organizm azo va tizimlariga salbiy ta'sir ko'rsatishi isbotlangan, « o'tkir va surunkali radiatsiya (nurlanish) ta'sirida yuzaga keladigan nur kasalligi organizmning patologik holati bo'lib, ionlanuvchi nurlanishning maksimal yo'l qo'yilgan me'yorlaridan yuqori dozalari ta'sirida kelib chiqadi» Nurlanishlar ta'sirida organizmdagi o'zgarishlar, a'zolar, shu jumladan buyraklar morfologik xususiyatlari hamda nurlanish ta'sirini kamaytirish bo'yicha davolash-profilaktika tadbirlarini ishlab chiqish o'z dolzarbligini yo'qotgani yo'q. Dunyoda o'tkir va surunkali nurlanishlarning organizmga ta'sirini klinik va eksperimental usullar yordamida o'rganish, organizmda nurlanish ta'sirida yuzaga keladigan turli tajribaviy va klinik-laborator parametrlarni aniqlash, nur kasalligini kompleks tashxislash hamda davolash, turli radioprotektorlar ishlab chiqarishga yo'naltirilgan ilmiy tadqiqotlar dunyoning yetakchi ilmiy markazlarida olib borilmoqda. Aniqlanishicha, o'tkir nurlanishdan vafot etganlar patologoanatomik tahlil qilinganda, buyraklarda siydik yo'llari kanalchalari va yig'uvchi naylari epiteliysida distrofik o'zgarishlar aniqlangan. Buyraklardagi morfologik o'zgarishlarning kelib chiqishida intoksikatsiya malum rol o'ynagan. Radiatsiyaning biologik ta'sir mexanizmida buyraklar o'zgarishlari hali to'liq o'rganilmagan. Mamlakatimizda aholiga yuqori malakali tibbiy yordam ko'rsatish, turli ko'rinishdagi nurlanishlar ta'sirida buyraklarda ...