Tenioz

Tenioz Etiologiyasi. Kasallik qo'zg'atuvchisi, cho'chqa salityori bo'lib, u lentasimong gijja - 100 ga yaqin bo'lakchalardan tashkil topgan bo'ladi, bo'yi 1-2 metrgacha etadi. Tumshug'ida 4 ta so'rg'ichi va 20-30 ta ilmoqli xartumi bor. Epidemiologiyasi. Tenioz peroral biogelmintoz antroponozdir. Invaziya manbai va gijjaning oxirgi xo'jayini odam hisoblanadi. Balog'atga etgan gijja odam ichagida yashaydi va undan vaqti-vaqti bilan etilgan bo'lakchalar ajralib najas orqali tashqariga chiqariladi. Bu bo'lakchalarda gijja tuxumlari bo'ladi, gijjaning oraliq xo'jayini asosan uy cho'chqalari, hayvonlarning muskullari orasidagi biriktiruvchi to'qimada tuxumlardan lichinkalar -tsistitserklar (custocercus cellulosis) paydo bo'ladi. Ularning diametri 7-10 mm. Odamda oraliq xo'jayin bo'lishi mumkin qachonki, ichakdan oshqozonga o'tgan vaqtida masalan qusganda. Tsistitserklar ko'pchilik organlarda: bosh miyada, ko'zda, mushaklarda, teri osti yog klechatkasi, jigarda, buyrakda rivojlanishi mumkin. Invaziya davomiyligi bir necha yilgacha davom etadi. Kasalikka beriluvchanlik hamma yoshda uchraydi. Gijja odamga asosan yaxshi pishirilmagan cho'chqa go'shti istemol qilganda yuqadi. Hindiston, shimoliy Xitoy, Afrika va janubiy Afrikada ko'proq tarqalgan. Patogenezi. Odam organizmida gijja tuxumlari (finnalar) kirgandan 2-2,5 oy o'tgach turli organlarda lichinkalar rivojlanadi. Lichinkalar to'qimalarning siqilishiga, yallig'lanishiga sabab bo'ladi va toksik allergik ta'sir qiladi. Cho'chqa oshqozoniga tushgan cho'chqa solityori tuxumi yoriladi va atmosferada ajralib chiqib, ichak hamda oshqozon tizimiga o'tib qon oqimiga tushib butun organizmga tarqaladi. 24-72 soatdan keyin mushaklararo qo'shuvchi to'qimaga cho'kadi, bu yerda 2 oydan so'ng finnaga aylanadi. Finnalar odam ichagida yetuk parazitga aylanadi. Tashxisoti. Tenioz tashxisoti xuddi teniarinxozdagiga o'xshash immunologik reaksiya RNG va RFA asosida qo'yiladi. Davosi. Tsistitserkoz rivojlanish xavfi bo'lganligi sababdan teniozni davolashda fenasal dixlorofen, trixlorofen qo'llanilmaydi. Chunki ular bemor ichagida gijjaning parchalanishiga sabab bo'ladi. Teniozda degelmintizatsiya qilish ...