Umumiy farmakologiya

Umumiy farmakologiya Farmakologiya-kimyoviy moddalarni organizmga ta'siri haqidagi fan (pharmacon-dori, logos-ta'limot) Dori vositalar olinadigan manbalar: Mineral xomashyo; hayvon xomashyosi; O'simlik xomashyosi; Kimyoviy sintez; Mikroorganizmlar. Umumiy farmakologiya -dori vositalarni tirik organizmlar bilan ta'sirini umumiy qonunlarini o'rganadi Xususiy farmakologiya-konkret farmakologik guruhlarni va alohida preparatlar xususiyatlarini o'rganadi Umumiy farmakologiyadadori vositalarni farmakodinamikasi va farmakokinetikasini umumiy qonuniyatlariga bag'ishlanadi Farmakokinetika- (kineo-harakat)-dori vositalarini shimilishi, organizmda taqsimlanishi, to'planishi, metabolizmi va organizmdan chiqib ketishi Farmakodinamika-(dinamis-kuch)-dori vositalarini biologik samarasini, qaerga ta'sir etishini va ta'sir etish mexanizmi Dori shakli-dori vositasiga amaliyotda qo'llashga qulay bo'lgan shakli berilishi Dori moddasi-dori vositasi sifatida qo'llaniladigan individual kimyoviy birikma Dori vositasi-turli kasalliklarda ishlatiladigan bitta yoki bir nechta dori moddasi Preparat -malum dori shaklida tayorlangan dori vositasi Dori vositasini yuborilish yo'llari: Enteral: Parenteral: Peroral teri ostiga Sublingval mushak orasiga Transbukkal vena ichiga 12 barm.ichakka arteriya ichiga Rektal teri ichiga ingolyatsion intrasternal qorin pardasi ichiga subaraxnoidal transdermal Taqsimlanishi Biologik membranalar: -kapillyarlar devori membranasi; -gematoentsefalik to'sig'i; -platsentar to'sig'i; -hujayra membranasi. Depolar: hujayra tashqari deposi- plazma oqsillari; hujayra deposi; to'qimalar deposi ( yog' to'qimalari). Dori vositalarini shimilish mexanizmi: Passiv diffuziya Filtrlanish Faol transport Pinatsitoz Dori vositasini biokirishaolishi - yuborilish uslubidan qatiy nazar dori vositasini o'zgarmagan shaklida qon aylanish tizimiga etgan qismi. Venaga yuborilganida biokirishaolishlik 100% Peroral yuborilganida 100% kam (to'liq shimilmasligi, jigardan o'tilishida parchalanishi-eliminatsiya) Dori vositasini organizmda o'zgarish turlari (oqibatda biologik faolligi yo'qoladi) Metabolik transformatsiya: -oksidlanish (oksidazalar) -imizin; -qaytarilish (reduktazalar) -levomitsetin; -gidroliz (esterazalar) -novokain. Konyugatsiya: -metillanish -gistamin; -atsetillanish-sulfanilamidlar; -glyukuron kislota(morfin) va sulfatlar birikishi(paratsetamiol). Dori vositalarini organizmdan chiqib ketishini asosiy yo'llari: Oshqozon-ichak yo'llari; O't-safro bilan Buyraklar; O'pkalar Sut bezlari; Teri bezlari Dori ...