Odam tanasining umumiy tuzilishi

Odam tanasining umumiy tuzilishi ma'ruzachi: b.f.n., dots. Rahmatullaev Yorqin Shokirovich O'zbekiston RespublikaSI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI QARShI DAVLAT UNIVYeRSITYeTI Hujayraning tuzilishi Yadroning tuzilishi Ontogenezda to'qimalarning shakllanishi Anatomiya fanining asosiy tushuncha va atamalari RYeJA 1-Lizosoma; 2-Ribosomalar; 3-Mitoxondriyalar; 4-Golji kompleksi; 5-Tsentriola; 6-G'adir-budur endoplazmatik to'r; 7-Yadro; 8-Yadro membranasi; 9-Yadrocha; 10-Xromatin; 11-Vakuol; 12-Silliq endoplazmatik to'r; 13-Tsitoplazma membranasi; 14-Tsitoplazma; 15-Pinotsitoz pufakcha. HUJAYRANING TUZILIShI Hujayra- barcha tirik organizmlarning o'zidan ko'payish va o'zini boshqarish xususiyatlariga ega struktura-funksional birligi; elementar tirik tizim. Har bir hujayra ikki asosiy qism: yadro va tsitoplazmadan tashkil topadi. Tsitoplazmada hujayraning barcha organoidlari joylashgan bo'ladi. Yadroning tuzilishi va tarkibi murakkab bo'ladi. Tsitoplazma bilan yadro tirik hujayraning eng muhim qismidir. Hujayraning barcha tarkibiy qismlari anorganik va organik moddalardan tashkil topgan. Hujayra tarkibida fosfor, oltingugurt, kaltsiy, kaliy, natriy, xlor, temir, magniy, kremniy kabi makroelementlar va yod, mis, rux, kobolt, nikel, oltin kabi mikroelementlar bo'ladi. Hujayra tarkibining 70% dan ko'prog'ini suv tashkil qiladi. Hujayra tarkibidagi organik moddalardan oqsillar, yog'lar, uglevodlar, nuklein kislotalar kiradi. Hujayra yadrosida ipsimon hosilalar bo'lib, ular xromasomalar deb ataladi. Odam tanasi hujayralarining yadrosida (jinsiy hujayralardan tashqari) 46 tadan xromosoma bo'ladi. Bu xromosomalar organizmning ota-onadan naslga o'tadigan irsiy boshlang'ichlarini tashuvchi hisoblanadi. Hujayraning ko'payishi odam organizmining eng muhim hayotiy jarayoni bo'lib, buning natijasida yosh organizmning o'sishi va rivojlanishi hamda eskirgan hujayralarning yangilanib turishi ta'minlanadi. Hujayra membranasi Mitoxondriya Endoplazmatik to'r Tsentriola Yadro hujayrining muhim tarkibiy qismi bo'lib, uning faoliyati tsitoplazma va organellalar bilan uzviy bog'liq. Ularning shakli va o'lchami hujayralarning katta-kichikligiga bog'liq bo'ladi. Yadroning qobig'i ikki qavatdan iborat bo'lib, har birining qalinligi 10 nm ga ...