Aldegido va ketokislotalar

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG'LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI Toksikologik, organik va biologik kimyo kafedrasi ORGANIK KIMYO FANIDAN REFERAT ALDEGIDO VA KETOKISLOTALAR Bajardi: Farmatsiya fakulteti 2 kurs 21 guruh talabasi Dustkulov J. Tekshirdi: prof. A.Karimov Toshkent-2014 REJA 1. Tuzilishi va olinishi usullari 2. Fizik va kimyoviy xossalari 3. Ayrim vakillari ALDEGID VA KETOKISLOTALAR Tuzilishida bir vaqtning o'zida karbonil va karboksil guruhlari ishtirok etadigan birikmalar aldegidokislotalar yoki ketonokislotalar deyiladi. Karboksil va karbonil guruhlarini o'zaro holatiga qarab ular -, -, - va x.k. Aldegido- va ketonokislotalarga bo'linadilar. Ular empirik va sistematik nomenklaturalar bo'yicha nomlanadlilar. Quyida aldegid- va ketonokislotalarni nomlashga misol keltiramiz. HH --CCOO --CCOOHH ггллииооккссииллккииссллооттаа;; ооккссооээттаанн ккииссллооттаа CCHH --CCOO --CCOOHH ппииррооууззуумм ккииссллооттаа;; 22--ооккссииппррооппаанн ккииссллооттаа 33 CCHH --CCOO --CCHH --CCOOHH ааццееттооссииррккаа ккииссллооттаа;; 33--ооккссииббууттаанн ккииссллооттаа 33 22 OOHHCC --CCHH --CCOOHH ффооррммиилл ссииррккаа ккииссллооттаа;; 33--ооккссииппррооппаанн ккииссллооттаа 22 Olinish usullari. Glioksil kislota tabiatda g'o'r mevalar tarkibida uchraydi. Uni etil spirtini, glikolin yoki glikol kislotani oksidlab hosil qilish mumkin: [[OO]] OO HHOOCCHH CCOOHH CC -- CCOOHH 22 HH 2) Dixlor sirka kislotani gidrolizlab olish mumkin: CCHHCCll -- CCOOHH ++ HH OO OOHHCC -- CCOOHH ++ 22HHCCll 22 22 Pirouzum kislotani uzum kislotadan, sut kislotadan yoki 2,2- dixlorpropan kislotadan olish mumkin: [[OO]] aa)) CCHH CCHHOOHH --CCOOHH CCHH --CCOO --CCOOHH ++ HH OO 33 33 22 HH OO бб)) CCHH CCll --CCOOHH 22 CCHH --CCOO --CCOOHH ++ 22HHCCll 33 22 33 Atsetosirka kislota uning efirlarini gidrolizlab yoki diketenga suv ta'sir ettirib olinishi mumkin: CCHH == CC --CCHH --CC == OO ++ HH OO CCHH CCOOCCHH CCOOHH 22 22 22 33 ...