Skarlatina (qizil kuylak)

O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni Saqlash Vazirligi Samarqand Davlat Tibbiyot Instituti RYeFYeRAT Mavzu: SKARLATINA (QIZIL KUYLAK) Bajardi: Shirinov T. Samarkand 2017 yil SKARLATINA (KIZIL KUYLAK) Skarlatina - o'tkir yuqumli kasallik bo'lib, umumiy zaharlanish belgilari, angina va terida toshma bilan kechadi. Kasallik uzoq vaqtlardan beri malum bo'lib, toshma bilan kechuvchi boshqa yuqumli kasalliklar guruhida bayon etilgan. 1675 yili ingliz vrachi Sidengam kasallikni tulik urganib unga scarbt fever nomini bergan. XVI asrda skarlatina epidemiyasi butun Yevropada tarkaladi. Ispaniyada skarlatina yakkol limfadenit bilan kechgani uchun uni garotillo yani «temir bo'yinbog» deb nomlangan. Skarlatinaning klinikasi, kiyosiy tashxisoti 1789-1824 yillarda Bretenio ta'riflab beradi. Etiologiyasi. Kasallik kuzgatuvchisi A guruhiga kiruvchi - gemolitik streptokokk hisoblanadi. Bu kuzgatuvchini asosiy xususiyatlaridan biri toksin hosil qilishdir. Skarlatina rivojlanishida shu ekzotoksinga ishlab chikarilgan antitoksik immunitet holati asosiy rol uynaydi. Yo'qish vaqtida shu immunitet yuk bulsa bolada skarlatina kasalligi yuzaga keladi. Immunitet bor bo'lgan xollarda angina, faringit va boshqa shakllar, aslo skarlatina emas, rivojlanadi. Epidemiologiyasi. Skarlatina antroponoz infeksiyasi bo'lib, kasallik manbai skarlatinaning yakkol yoki yashirin shakli bilan ogrigan yoki streptokokkli infeksiyasini istagan shakli bilan ogrigan odam hisoblanadi. Skarlatina kuprok sovuk yoki ilik iqlim sharoitlarida tarkalgan. Skarlatinada epidemik jarayon xar 2-3 yilda davriy, hamda ko'p yillik 20-30-yil kupayib va kamayib turadi. Kasallik kuprok kuz va kish oylarida uchraydi. Kasallik kuprok maktabgacha va erta maktab yoshida uchraydi. Erta yoshdagi bolalarning juda kam kasallanishiga sabab onasidan utgan transplatsentar immunitet, hamda fiziologik areaktivlik holati sabab bo'ladi. Asosiy yo'qish yo'li - havo-tomchi. yuqumlilik indeksi taxminan 40% tashkil etadi, chunki bilinar-bilinmas va inapparant shakllari hisobga olinmagan. Bemor kasallik boshidanok yuqumli ...