Tarkibida yurak glikozidlari saqlovchi dorivor o'simliklar va mahsulotlar

Tarkibida yurak glikozidlari saqlovchi dorivor o'simliklar va mahsulotlar ma'ruza rejasi: Yurak glikozidlari haqida umumiy tushuncha. Yurak glikozidlarini tasnifi. Yurak glikozidlari saqlovchi o'simliklarni tabiatda tarqalishi. Yurak glikozidlarning fizik-kimyoviy xossalari Yurak glikozidlari saqlovchi mahsulotlarni tahlili. Yurak glikozidlarining tibbiyotda ishlatilishi. Yurak glikozidlari saqlovchi o'simlik va mahsulotlar. Tayanch iboralar: glikozdlar, glikon, aglikon, tautomer forma, O-glikozidlar, gidroliz, yurak glikozidlar, bufadienolidlar, kardenolidlar, UB-nur, steroid halqasi, to'yinmagan lakton halqasi, xromatografik tahlil, BTB (LYeD), MTB (KYeD), KTB (GYeD). Yurak glikozidlari haqida umumiy tushuncha Yurak glikozidlarning aglikonlari siklopentanpergidro-fenantren unumlari hisoblanib, 1, 2, 3, bazan 4ta qand molekulasini biriktirgan hamda 17-uglerod atomida to'yinmagan besh- yoki olti- azoli lakton halqasini saqlagan glikozidlarni hosil qiladi. Ular to'g'ridan - to'g'ri yurak mushaklariga o'ziga xos (spetsifik) ta'sir etganligi uchun yurak glikozidlari (yoki yurak zaharlari) deb ataladi. Yurak glikozidlarini tasnifi Kardenolid Bufadienolid Yurak glikozidlarini tarkibiga kiradigan monosaxaridlar Hozirgi vaqtda yurak glikozidlari tarkibiga kiruvchi o'ziga xos 35 ta monosaxaridlar malum. L - ramnoza D - digitoksoza D - tsimaroza Yurak glikozidlari saqlovchi o'simliklarni tabiatda tarqalishi Yurak glikozidlari kendirdoshlar (Apocynaceae), sigirquyruqdoshlar (Scrophulariaceae), piyozguldoshlar (Liliaceae), ayiqtovondoshlar (Ranunculaceae), karamdoshlar (Brassicaceae), dukkakdoshlar (Fabaceae) va boshqa oilalarda ko'proq tarqalgan bo'lib, asosan o'simlik hujayra shirasida erigan holda bo'ladi. Hozircha dunyo miqyosida 400 ga yaqin yurak glikozidi ajratib olingan. Topilgan yurak glikozidlardan 380 tasi kardenolidlar, qolganlari esa bufadienolidlardir. Shu yurak glikozidlarida 136 ta har xil geninlar va 35 xil monosaxaridlar ishtirok etgan. Yurak glikozidlarning fizik-kimyoviy xossalari Mahsulotdan toza ajratib olingan yurak glikozidlari achchiq mazali kristall (rangsiz) moddalar bo'lib, suv va spirtda yaxshi eriydi, organik erituvchilarda yomon eriydi yoki erimaydi. Geninlari esa suvda erimaydi, ...