COVID - insultning erta tiklanish davrida nevrologik defitsit va kognitiv funksiyalar dinamikasining xususiyatlari. Reabilitatsiya

Reja: 1. Reabilitatsiya tushunchasи 2. Reabilitatsiya asoslari va oqibatlari 3. Reabilitatsiya etilishning mulkiy va boshqa oqibatlari 4. Qisman reabilitatsiya etish Reabilitatsiya tushunchasi Hozirga qadar ham adabiyotlarda, qonun hujjatlarida, huquq nazariyasi va fuqarolarning ongida reabilitatsiyaning yagona tushunchasi yo'q. «Reabilitatsiya» atamasi lotincha bo'lib, «yaroqliligini tiklash» demakdir. Lug'atlarda mazkur tushuncha shaxslarning oldingi huquqlarini tiklash, halol nomini va obro'sini sud bo'yicha yoki ma'muriy tartibda tiklash yoxud nogironlarning mehnatga layoqatliligini davolashning turli usullari, shuningdek turli moslamalar yordamida tiklash deb talqin qilinadi. Sobiq sovet davridagi adabiyotlarda reabilitatsiya oqlash yoki jinoyat ishining jinoyat hodisasi, tarkibi yo'qligi sababli tugatilishi faktiga tenglashtirilar edi yoki asossiz jinoiy ta'qib ostiga olingan fuqarolarning huquqlari va obro'sini tiklash deb belgilanardi yoxud mazkur tushunchaga oqlov qarori ham, huquqiy asoslar ham, ushbu qarorni chiqarishning subyektlar doirasi hamda huquqiy oqibatlari ham kiritilardi. Sobiq SSR ijtimoiy ongida reabilitatsiya ko'pincha hukm qilinganning, Stalin shaxsiga sig'inish yillarida qatag'on qilingan hollarda halol nomini qaytarish va kelgusida uni jamiyatda tiklash bilan bog'lanar edi. Bu reabilitatsiya cheklangan xususiyatga ega bo'lgan, chunki qonun ushbu fuqarolarga yetkazilgan ziyonni to'liq qoplashning huquqiy va taktik imkoniyatini bermas edi. «Reabilitatsiya» tushunchasi hozirgi paytda zamonaviy jamiyat huquqiy qiyofasi va ijtimoiy hayotining ajralmas qismi bo'lib qoldi. Qonun chiqaruvchi 1930-1940 yillardagi qatag'on qurbonlarining xotirasini abadiylashtirishga hamda ularning sha'ni va qadr-qimmatini tiklashga qaratilgan normativ hujjatlarda reabilitatsiya qo'llashni nazarda tutadi. Yuqorida keltirilgan tushuncha mamlakatning olis joylariga majburiy ravishda ko'chirilgan xalqlar va ayrim fuqarolarning huquqiy hamda ma'naviy maqomini tiklashga bag'ishlangan huquqiy hujjatlarning nomlarida aks ettirilgan. O'zbekiston Respublikasi Oliy sudining Plenumi, Rayosati va Jinoyat ishlari bo'yicha sudlov hay'ati o'z qarorlari hamda ajrimlarida «reabilitatsiya asoslari» tushunchasini qo'llamoqda. «Reabilitatsiya» tushunchasi mazmunining qiyosiy tahlili uning semantik jihatdan o'xshashligidan dalolat beradi. Bunday holatning sabablaridan biri shuki, hukm qilinganlarning reabilitatsiya huquqiy instituti avf etish institutidan paydo bo'lib rivojlangan. o'arb Yevropa mamlakatlarida va Rossiyada o'tmishda reabilitatsiya deganda hukm qilish bilan bog'liq barcha huquqlarning kelgusi vaqtga bekor bo'lishi tushunilardi. U teskari ma'noga ega bo'lmagan hamda muddatdan ilgari tuzalib ketgan jinoyatchilarning yoki jazoni o'tab bo'lgan fuqarolarning huquqiy layoqatini muayyan muddat o'tgandan keyin tiklashga qaratilgan edi. Tabiiyki, ushbu keng mazmundagi ma'noni jinoyat sodir etmagan deb e'tirof etilgan aybsiz shaxslarga nisbatan qo'llash maqsadga muvofiq bo'lar edi. Agar qonun o'zgarishi yuz bergan hamda jinoyat dekriminallashtirilgan, shuningdek fuqaroga nisbatan bo'lgan ish jinoyat tarkibi yo'qligi sababli tugatilgan bo'lsa, jinoiy ta'qib tufayli yetkazilgan zarar kompensatsiya qilinishi lozim. Shunday qilib, reabilitatsiya deganda boy berilgan huquq va imtiyozlarni qaytarish, noqonuniy ravishda jinoiy javobgarlikka tortish, ozodlikdan mahrum etish, aybsiz shaxslarni nohaq hukm qilish bilan bog'liq huquq cheklanishlarini bartaraf etish, shuningdek kelgusi ...