Sinekdoxa, vazifadoshlik va ularning uslubiyati

MAVZU: Sinekdoxa, vazifadoshlik va ularning uslubiyati Sinekdoxa. gr. sinekdohe birga anglamoq demakdir. Butun nomi bilan qismni yoki, aksincha, qism nomi bilan butunni ifodalash asosida so'z ma'nolarining ko'chishi sinekdoxa deyiladi. Sinekdoxa qisman o'rin anglatish munosabatiga ko'ra metonomiyaga kiradi. Bu usul bilan ma'no ko'chishini quyidagicha izohlash mumkin Odam a'zolari (qo'l, bosh) on qo'limga uzuk taqmang ,qizlarim (butun), besh qo'l barobar emas (maqol) gapida qo'l so'zi (butun nomi) barmoq ma'nosmi (butunning qismini) anglatadi. Chorva tuyoqlarini ko'paytiramiz (gazetadan). har boshdan yuz litrdan sut sog'ib olamiz (radio eshittirishidan). 1) qism nomi butunga ko'chadi: Dunyoda o'zimizdankеyin qoladigan tuyog'imiz 2) butun nomi qismga ko'chadi: qo'l(Bеshqo'lbarobaremas), panjaosh (umuman ovqat ma'nosidan palov ma'nosiga ko'chadi) kabi so'zlardagi ma'no ko'chishi sinеkdoxaning shu turiga misol bo'la oladi. Sinekdoxa quyidagi munosabatlarga asoslanadi: Kiyim va umng qismlari: liisobidan Odam a'zolari: o'n qo'lni og'zingga adashgan solma cho'ntagidanayrila r. (Maqol.) Predmet, narsa, Daraxtva qurol: xamir Hayvon, parranda mevasi: uchidan a'zolari: qizilishton Namanganning (qush), tulki(tulki olmasihil-hil patir,o'roq- terisi) pishib- o'roqchi di.(Qo'shiq. Vazifadoshlik (funksiyadoshlik) Bir predmetning vazifasini ikkinchi bir predmet bajarishi natijasida avvalgining nomini keyingisi ifodalashi asosida ko'chishi vazifadoshlik deyiladi Bu usul bilan ma'no ko'chish bir tomondan metaforaga o'xshasa ham, u metaforadan vazifa bajarish xususiyatiga asoslanishi bilan farq qiladi Masalan,qanot (qush), qanot (samolyot), o'q (kamon), o'q (har xil qurollar o'qi, qalam (yozuv quroli). qalam (qoshga qo'yiladigan bo'yoq), o't bog'lagan qanotlar (H. 0.), qalam- qoshig'a tekizgil qalamni (Amiriy), aytilgan so'z, otilgan o'q (Maqol). SAVOLLAR. 1.SINEKDOXA NIMA? 2. U QANDAY QO'LLANADI? 3. VAZIFADOSHLIK DEB NIMAGA AYTILADI. 4. VAZIFADOSHLIK QANDAY TURLARGA BO'LINADI? 5. MISOLLAR KELTIRING o'q - yoy o'qi; o'q - miltiq o'qi, tomir - daraxt ildizi; tomir - qo'l tomiri, siyoh - yozuvda qo'llanadigan qora rangdagi suyuqlik (siyoh - fors-tojikcha qora dеganidir), siyoh - yozuvda shu vazifani bajaradigan har qanday rangdagi suyuqlik, chiroq- kеrosin bilan yonadigan yorug'lik taratuvchi asbob, chiroq- elеktr toki yordamida yorug'lik taratuvchi xuddi shu vazifani bajaradigan asbob, ko'mir- ilgarilari o'tinni ko'mib kuydirish orqali olinadigan yoqilg'i turi, ko'mir- yеr ostidan qazib olinadigan va xuddi shu vazifani bajaradigan yoqilg'i turi. E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! MAVZU: Sinekdoxa, vazifadoshlik va ularning uslubiyati Sinekdoxa. gr. sinekdohe birga anglamoq demakdir. Butun nomi bilan qismni yoki, aksincha, qism nomi bilan butunni ifodalash asosida so'z ma'nolarining ko'chishi sinekdoxa deyiladi. Sinekdoxa qisman o'rin anglatish munosabatiga ko'ra metonomiyaga kiradi. Bu usul bilan ma'no ko'chishini quyidagicha izohlash mumkin Odam a'zolari (qo'l, bosh) on qo'limga uzuk taqmang ,qizlarim (butun), besh qo'l barobar emas (maqol) gapida qo'l so'zi (butun nomi) barmoq ma'nosmi (butunning qismini) anglatadi. Chorva tuyoqlarini ko'paytiramiz (gazetadan). ...