Qo'shma gap va ularning turlari

Iqtidor va mehnat. (Qo'shma gap va ularning turlari) FAN- O'ZBEK TILI O'QITUVCHI- MAMARAJABOVA IRODA FAYZULLAYEVNA REJA:  1. Zehn va iqtidor.  2. Qo'shma gap turlari.  3. Bog'lovchi vositalar. Zehn va iqtidor bilimlarni egallashdagi eng muhim xislatlardir. Inson umrining 18 yoshidan 25 yoshgacha bo'lgan davri uning eng ziyraklik davri, 30 yoshidan 39 yoshgacha ijodiy iqtidorning barq urgan davri hisoblanar ekan. Abu Ali ibn Sinoning o'z tarjimayi holida: «Men biror kecha oxirigacha uxlamas, kunduzlari ham ilmdan boshqa narsa bilan shug'ullanmas edim», deb qayd etilgan. Kishi katta bo'lgani sari oqil, tajribali, ilmga beriluvchan bo'lib borar ekan. Nobel mukofotiga sazovor bo'lganlarning ko'pchiligi o'z kashfiyotlarini 30 yoshdan keyin yaratganlar. Lug'at sazovor bo'lmoq - заслуживать zehn - разум, рассудок iqtidor - сила, могущество ziyrak - чуткий ijod - творчеств Bilib oling! Qo'shma gaplarni tashkil etuvchi sodda gaplar uning qismlari sanaladi. Ular grammatik jihatdan quyidagi bog'lovchi vositalar yordamida bog'lanadi: teng va ergashtiruvchi bog'lovchilar; bog'lovchi vazifasida qo'llanuvchi bo'lsa, esa, deb so'zlari; -sa shart mayli qo'shimchasi; Qismlarining qanday bog'lovchi vositalar yordamida bog'lanishiga ko'ra qo'shma gaplar 3 xil turga bo'linadi: bog'langan qo'shma gaplar, ergashgan qo'shma gaplar, bog'lovchisiz qo'shma gaplar. QO'SHMA GAPNING TURLARI Turlari Xususiyati Misollar Bog'langan qo'shma gaplar Qismlari teng bog'lovchilar, bo'lsa, Havo bulut bo'ldi-yu, ammo esa so'zlari, -u(yu), -da yomg'ir yog'madi yuklamalari yordamida bog'lanadi Ergashgan qo'shma gaplar Qismlari ergashtiruvchi Betob bo'lib qoldim, shuning bog'lovchilar yoki shunday uchun mashg'ulotga bormayman. bog'lovchi vazifasidagi so'zlar yordamida bog'lanadi Bog'lovchisiz qo'shma gaplar Tarkibidagi sodda gaplar Avval ular bizga yetib olishsin, mazmunan bir-biri bilan bog'liq keyin birga o'ynaymiz bo'lib, maxsus bog'lovchi vositalarisiz, faqat ohang yordamida bog'lanadi. 1-mashq. Gaplarni o'qing. Qo'shma gapning turlariga ajratib, jadvalni to'ldiring. Dars boshlandi, biroq o'quvchilarning shovqini tinchimadi. Qayerda suv serob bo'lsa, u yerda o'simliklar ham serob bo'ladi. Shunday kitoblar keltirginki, hamma sevib o'qisin. Kuz fasli kelgan bo'lsa-da, kunlar hali issiq edi. Kech tushdi, yomg'ir yog'a boshladi, shimoldan vaqti-vaqti bilan shamol esardi. Qo'ng'iroq chalindi, dars boshlandi. Goh quyosh charaqlab ko'rinadi, goh yomg'ir yog'adi. Bog'langan qo'shma Ergashgan qo'shma gaplar Bog'lovchisiz qo'shma gaplar gaplar LUG'AT iroda - воля qiziqish - интерес, увлечение tarbiyalamoq - воспитывать sinamoq - испытывать tayyorlanmoq - готовиться o'z o'rnini topmoq - найти свое место chalg'itmoq - отвлекать intilmoq - стремиться mustahkamlamoq - крепить, nasihat - наставление укреплять Iste'dodli va iqtidorli o'quvchilari ko'p bo'lgan yurt boy yurt hisoblanadi. O'z kasb-hunarini sevgan, iste'dodli, ishchan kishi, baxt-saodatga erishadi. Iqtidor alohida olganda osh tuzidan ham arzon. Muvaffaqiyatga erishgan inson bilan iqtidorli inson o'rtasidagi yagona farq - mashaqqatli mehnatda. 3-mashq. Gaplarni o'qing. Sodda ...