Uvaysiy g'azallarining leksik-semantik xususiyatlari

Kirish. Ishning umumiy tavsifi Mustaqillik sharofati bilan o'zbek tili bugungi kunda yanada takomillashib bormoqda. Til va undagi hodisalar olimlar tomonidan sayqallanib, rivojlanib, ma'lum bir me'yorga solinib, kundan kunga lug'at tarkibi boyib bormoqda. Shunday ekan, hozirgi o'zbek tilshunosligi jahon tilshunosligi qo'lga kiritgan eng yangi yutuqlarni ona tilimiz tabiati nuqtayi nazaridan e'tiborga olmog'i lozim. Zero, Prezidentimiz Islom Abdug'aniyevich Karimov ta'kidlaganlaridek, O'zlikni anglash, milliy ong va tafakkur ifodasi, avlodlar o'rtasidagi ruhiy-ma'naviy bog'liqlik til orqali namoyon bo'ladi. Buyuk ma'rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniy so'zlari bilan aytganda, «Har bir millatning dunyoda borlig'ini ko'rsatadurg'on oyinai hayoti til va adabiyotdur. Milliy tilni yo'qotmak millatning ruhini yo'qotmakdur» deganlarida naqadar haq ekanliklarini bugungi tilshunoslikdagi o'zgarishlar yaqqol ko'rsatib turibdi. Yurtboshimizning har bir chiqishlarida, albatta, ta'lim-tarbiya masalasiga alohida e'tibor qaratiladi. Yoshlarni Vatanga sadoqat, yuksak axloq, ma'naviyat va ma'rifat, mehnatga vijdonan munosabatda bo'lish ruhida tarbiyalash zarur,- deb ta'kidlaydilar muhtaram Prezidentimiz. Binobarin, ta'lim jarayonini, o'qitish sifatini tubdan yaxshilash davlatimiz olib borayotgan ko'p qirrali siyosatda asosiy vazifalardan biri bo'lib qolmoqda. Uni amalga oshirish uchun esa ma'lum mavzu doirasida keng va atroflicha bilim beradigan hamda bu bilimlarni milliy istiqlol g'oyalari bilan, milliy mafkura va dunyoqarash hamda uzoq yillar davomida shakllangan ma'naviyatimiz bilan uzviy bog'lay oladigan darsliklar, o'quv qo'llanmalari zarur. Prezidentimiz I.A.Karimov: Ilm-u fan sohasidagi harakatlarimiz ham, ilmiy ishlarimiz va yutuqlarimiz ham dunyodagi eng ilg'or mezonlar bilan o'lchanishi lozim, - degan edilar. Bu fikr o'zbek tilshunosligi, uning tadqit obyektlari uchun ham bevosita daxldordir. Shu sababli o'zbek tilshunosligini milliy xususiyatlari asosida o'rganish, tilning bevosita o'z jihatlaridan kelib chiqib adabiy asarda qo'llanishi borasidagi fikr-mulohazalar bugungi kunda eng dolzarb masalalardan biri ekanligi barcha ilm ahliga ma'lum desak adashmagan bo'lamiz. Bugungi kunda badiiy asar tilini har tomonlama chuqur o'rganish tobora ommalashib bormoqda. XX asr oxiri va XXI asr boshi o'zbek tilshunosligida badiiy asar tili borasidagi tadqiqotlarda, asosan, ijodkorning mavjud til imkoniyatlaridan foydalanish mahorati, bayon usuli va boshqalar haqida fikr yuritiladi. Ayniqsa, hozirga kelib, asarlarda mualliflarning til imkoniyatlaridan foydalanish masalasi jihati keng yoritilmoqda. Hozirga qadar o'zbek tilshunosligida ham ko'plab mumtoz hamda zamonaviy badiiy asarlar poetikasiga hamda xalq og'zaki ijodi namunasi bo'lgan asarlarga nisbatan lisoniy yondashuvlarni kuzatishimiz mumkin, chunki ilmiy tadqiqotlar xarakteri, asosan, adabiy tahlil doirasida ekanligi va badiiy asar tilini lingvopoetik jihatdan o'rganishga ehtiyoj ortganligi bois bugungi kunda tilshunoslik sohasida bunday tadqiqotlarga ehtiyoj tug'ilmoqda. Mavzuning dolzarbligi. Respublikamizda ilm-fanning yangi yutuqlarga erishishi, pragmalingvistika, kognitiv tilshunoslik, etnolingvistika, neyrolingvistika, gender tilshunoslik kabi turli-tuman sohalarga qiziqish kuchayganligi va bu sohalarda ham ko'zga ko'rinarli ishlarning amalga oshirilayotganligi ham shubhasiz, yurtimizning milliy mustaqilligiga ega bo'lishi bilan bog'liq va ...