Duduqlanishni bartaraf etishdagi kompleks psixologopedagogik ish tizimi va logopedik ritmika

Duduqlanishni bartaraf etishdagi kompleks psixologopedagogik ish tizimi va logopedik ritmika Reja: Duduqlanishni engish bo'yicha psixologik-pedagogik ish va tibbiy tadbirlar majmuaviy tizimidagi logopedik ritmika Maktabgacha, kichik va o'rta maktab yoshidagi duduqlanadigan bolalarda motorli, hissiy-iroda doiralarining va erkin xulqning buzilishi Duduqlanadigan bolalarda korreksion ishning bosqichiga logoritmik ta'sirning boqliqligi Duduqlanishni engish bo'yicha psixologik-pedagogik ish va tibbiy tadbirlar majmuaviy tizimidagi logopedik ritmika Duduqlanadigan bolalar bilan korreksion ishda logopedik ritmikadan foydalanishga quyidagi holatlar sabab bo'ladi. Nutq funksiyasi bilan uning harakatlantiruvchi, bajaruvchi komponetlari va umumiy harakatlantiruvchi tizimi o'rtasida mahkam funksional aloqa bo'ladi. Odamning odatdagi nutqi ko'pgina paydo bo'lgan markaziy kelishilgan tizim bilan ta'minlanadi. Bosh miya po'stlog'ini muayyan qismining shikastlanishi uning u yoki bu nutq funksiyasi tomonlari bilan aloqasini ochib beradi. Shikastlanish Broko qismiga qanchalik yaqin joylashgan bo'lsa, shunchalik ko'p darajada nutqning motor komponentlari buziladi. Vazifa me'yorda amalga oshishi uchun, shu jumladan nutqiy, vaqt oralig'ida, tezlikda, harakatlar ritmida va alohida reaksiyalarni bajarish muddatlarida bog'lanish zarur. Lekin bog'lanishga faqat nutq funksional tizimining oliy po'stloq bo'limlari emas, balki miyachali (hiqildoq, bosh, bo'yin, elka muskullarini o'rnatish) va cho'zinchoq miyada joylashgan bo'limlar (nafas muskullarini tartibga solish), hamda ichkaridagi boshqa tuzilishlar tegishli bo'ladi. Demak, bir vaqtda bog'lanish, harakatlar tezligi va ritmining ahamiyati ogir funksional nutq tizimining alohida komponentlari bo'limlarining kelishilgan ish uchun muhim sharti hisoblanadi va bu komponentlar faoliyatining vaqtda muvofiqlashmasligi nutq buzilishining funksional sababi bo'lishi mumkin. Bu harashning qaqqoniyligi juda mashqur bo'lgan fakt bilan tasdiqlanadi, duduqlanayotganning nutq ritmini har qanday o'zgarishlarida (o'qish, deklamatsiya) duduqlanish kamayadi; nutq paytida taktni qo'l bilan qaytarishda ham duduqlanayotgan nutqining entikishi kamayadi yoki oldi olinadi. Metronomning ritmik sado berishidan foydalanish duduqlanayotgan nutqini to'g'rilashning samarali vositasi hisoblanadi. Nutqning markaziy asab mexanizmlari ritm datchikiga muqtojlik his qilganidek, asab jarayonlarida o'tishning doimiy tempiga ko'maklashadi. I.V.Danilov va I.M.Cherepanov «Ritm datchigi» taklif qilayotgan templar klonik va tonik shakllarda duduqlanayotganlarda turlicha diapazonda bo'lishi kerak deb hisoblaydilar. Bu fakt bu guruqlarda asab jarayonlarining o'tish tempi turlicha deb tasdiqlaydi. Bu turli-tumanlik asosida buzilishlarning asosiy bo'qinini oldini olishning lokalizatsiyalashning turli bosqichlari yotadi. Klonik duduqlanadigan kasallarda bosh miya po'stloqining darajasi belgilovchi hisoblanadi, tonik shakldagilarda esa miya ichkarisidagi tuzilishlari darajasining buzilishlari ancha muhim rol o'ynaydi. Shunday qilib, asab markazlarining ancha lablangan po'stloqi uchun juda baland ritmlar (duduqlanishning klonik shaklida), funksional ancha harakatsiz ichkaridagi tuzilishlar uchun - ancha past ritmlar (duduqlanishning tonik shaklida) zarur. Biroq bu savol chuqur o'rganishni talab etadi. Duduqlanadiganlarning nutq funksiyasiga ritmikani qattiq boqlash orqali metronom yordamida ta'sir etish mumkinligiga tadqiqotchilarning etiborini jalb etadi. F. Frantsella (1965), R. Beech (1967) katta yoshdagi duduqlanadiganlar nutqini sado berayotgan ...