Abduqosim Firdavsiyning axloqiy qarashlari

Abdukosim Firdavsiyning axloqiy qarashlari R Ye J A 1. Firdavsiy Shoxnoma si tarkibidagi nasihatlarning axloqiy ta'limiy ahamiyati. 2. Asarda dustlik, insonparvarlik g'oyalarining ifodalanishi. 1. Firdavsiy Shoxnoma si tarkibidagi nasihatlarning axloqiy ta'limiy ahamiyati. Abdulkosim Firdavsiy nomi jahonga mashxur. Uning Yevropakitobxonalari kalbini maftun etganiga xam ikki asr buldi. sharqda esa u ming yildan beri kishilar zavk-shavkini kuzgab, fikru-uyi, orzu-umidlariga madada berib kelmokda. Shoirga bokiy umr, nomiga bezovollik bahsh etgan asar uning birgina dostonidur. Bu asar Shoxnoma - Shoxlar kitobi deb ataladi. Rivoyatlarga ko'ra, u o'z asari ustida 30-35 yil mehnat kilgan. Bu azim doston 60 00 baytdan iboratdir. Bu asar yozilgan vaqtdan boshlabok kitobxon tomonidan Shoxlar haqidagi kitob sifatida emas, balki xalqning orzu-umidlari, uning ideali haqidagi Shox kitob sifatida kabul kildi. Shuning uchun xam u fakat forsiy tilda suzlashuvlar orasidagina emas, balki butun o'rta va yaqin sharq, bora-bora esa butun jahon shuxratiga muyassar buldi. o'rta Osiyo va Eron xalqlari rivoyat va afsonalari, doston va asoshirlarining chuqur bilimdoni Abdulkosim Firdavsiy bu xalqlarning kariib turt ming yillik afsonaviy va haqiqiy tarixini, ularning badiiy tafakkurini bir katta dostonga jamlab etishni o'z oldiga maqsad etib kuydi va bu vazifani yuksak badiiy saviyada baho eta oldi. Shoxnoma ni o'rganuvchi olimlar uni uch katta kismga bo'lib karaydilar. Birinchi bo'limda kadimiy afsonalar qayta ishlanib badiiy ifoda etildi. Ikkinchi bo'limda xalq bahodirlari haqida rivoyatlar haqida so'z beradi. Uchinchi bo'limda esa tarixiy podsholar hayoti tavsif etiladi. Shoxnoma dunyodagi kungina tillarga tulik, bazi tillarga esa uning ayrim qismlari tarjima etilgan. Uning dostonlari asosida musiqa asarlari, drama va mebrettolar yozildi, kinofilmlar kuyildi, tasviriy san'at asarlari yaratildi. Firdavsiy o'z oldiga kuygan vazifani ulug san'atkarlarga xos istedod bilan bajarib, xakikatan xam shox asar yaratdi. Ulug nemis shoiri Gette: Firdavsiy Eronning afsonaviy va tarxiy o'tmishini yozgach, keyingi avlodlarga umumiy gap va bazi talqinlardan boshqa xech narsa kolmadi deydi. Shoxnomaning yetakchi g'oyasi-Vatanni uluglash, xalq kudratini kuz-kuz qilish, xalq bahodirlarini vasf etishdir. Shuning uchun xam bu ajliyb asar usha davrdagi jahongir sulton Mahmud Gaznaviy tomonidan rad etilib, asar muallifi kuvginga uchratildi. Shoxnoma istiqbolga intilgan asar. Uni ukigan kishida odamzod yomonlik, korongulik, zulmat panjasida uzoq kolmasligiga, inson aql-zakovati galaba qilishga ishonch xissi uygonadi. Shoir bu ulkan asarida juda ko'p falsafiy g'oyalar, muammolarni ilgari suradi. Zamondoshlari xarakterini yaratadi, chizgilar chizadi, jang saxnalarini tasvirlaydi. Shoxlar, paxlovonlar, kumondan va sarbozlar takdirini, xalqning tarixiy takdirini tasvirlab beradi. Shoxnoma javoxirlariga boy daryo, dengiz. Unga shungiga xar bir xavvas o'z didiga mos gavxarlar topa oladi. Muxtaram kitobxon-o'quvchilarga shu dengiz ta'limi va bo'yini yetkazish ...