Al Xorazmiy

Q.D.P.I. «Fizika Matematika» fakulteti. «Mehnat ta'limi» yo'nalishi 1 «B» guruh talabasi Soliyeva Diyora «O'zbekiston tarixi» fanidan Mustaqil ishi Al-Xorazmiy (780 - 850) Abu Abdulla Muhammad ibn Muso 780 yilda Xivada tug'ilgan. Xorazmiy dunyoga mashhur matematik va astronom sifatida tanilgan. Uning nomini tarixda qoldirgan buyuk asar «Al jabr val-muqobala» risolasidir. Olim 850 yilda Bag'dod shahrida vafot etgan. Al-Xorazmiy Ma'mun akademiyasining ilk tashkilotchilaridan va eng faol a'zolaridan biri edi. U al-Farg'oniy bilan Bag'dodda rasadxona qurishga boshchilik qildi. Rasadxonadagi asboblar yordamida koinot sirlarini va Yer kurrasini o'rgandi. Al-Xorazmiy va Al- Farg'oniy boshchiligidagi olimlar 100 dan ortiq yulduzlarni tekshirdilar hamda ularning joylanish xaritasini tuzdilar. Yer kurrasining aylana uzunligini aniqladilar . Xorazmiy Surat al-arz (Yer suvrati) nomli kitobida Afrika, Osiyo va Yevropaqit'alarini aniq tavsiflagan. Koinot sirlarini o'rganishga oid ijodlari uning Ziji (Astronomiya) kitobida bayin etilgan. Asarlari: «Yerning surati», «Astronomik jadvallar», «Tarix risolasi», «Musiqa risolasi», «Mafotixul-ulum» («Ilmlarning kalitlari», 9 kitobdan iborat), «quyosh soatlari to'g'risida», «Hind arifmetikasi haqida kitob», «Sinus zijlari», «Yer sathini o'lchash» va boshqalar. ...