Alifbe - sevimli kitobim!

ALIFBE- SEVIMLI KITOBIM! ALIFBE KITOB BILIM BULOG'I! ALIFBENING IKKINCHI DAVRI 60 SOATNI O'Z ICHIGA QAMRAB OLADI. BU DAVRDA O'QUVCHILAR 26 TA HARF,3 TA HARF BIRIKMASI HAMDA TUTUQ BELGISI BILAN TANISHADILAR. HARFLARIGA 1SOATDAN,QOLGAN BARCHA HARFLARGA 2 SOATDAN VAQT AJRATILGAN. O,N,A 60 OQIB KELADI JILDIRAB, OYNA KABI YALTIRAB, OQIB KELGAN OYNANI, OLISH MUMKIN HOVUCHLAB, TOPINGLAR-CHI NIMA BU? -ARIQ TO'LA OYNA -SUV RASMDA NIMALARNI KO'RYAPSIZ? BOLALARGA MO'LJALLANGAN ALIFBE BOSHLANG'ICH SINF O'QUV QO'LLANMA Alifbe materiallari soddadan murakkabga qarab borish tamoili asosida tuzilgan. ALIFBE MANZUMA VA ALIFBE SHE'RLARNING TA'LIM - TARBIYAVIY AHAMIYATI Alifbe manzuma va alifbe she'rlarning paydo bo'lishi, tadrijiy tamoyillari 1.1.O'zbek adabiyotida alifbe manzumalarning yaratilish tarixi. O'tmishda eski maktablarda o'qish va yozishni o'rgatish bir necha bosqichli jarayonni tashkil etgan. Maktablar bo'lganki, faqat o'qishni o'rgatgan, maktablar bo'lganki, faqat yozishni o'rgatishga ixtisoslashgan. Arabshunos olim adib Adam Metsning yozishicha: O'qitishda yangi usullarning vujudga kelishi, o'z navbatida, yangi turdagi o'quv muassasalarining paydo bo'lishiga sabab bo'ldi. . Eski maktablarda yozuvni o'rganishda ham hijo yoki tahajji usulidagi uch bosqichga amal qilinadi: Birinchi bosqichda arab alifbosidagi har bir harfni alohida-alohida yozish mashq qilingan. Bu bosqich MUFRADOT davri deyilgan. . Uchinchi bosqichda so'zni yozishga o'tilgan, bu MUKQATTAOT davri deyilgan. Bu bosqichda o'quvchilar ikkiliklar, ruboiylar, qit'alar, tuyuqlar va g'azallarni ko'chirib yozishni mashq qilganlar. Ikkinchi bosqich - MURAKKABOT deyilgan.Bunda harfni harfga-old tomondan qo'shib yozish mashq qilingan. 1.2. Sh.Munisning Savodi ta'lim risolasi ilk alifbe manzuma namunasi Bu asar o'zbek tilida bitilgan ilk alifbo-manzuma sifatida alohida e'tiborga loyiq. U bolalar va yoshlarning xat-savod chiqarishlarini, ilm o'rganishlarini engillashtirish maqsadida yozilgan. Munis an'anaga sodiq qolib, dastlab o'ziga yozuv qoidalarini o'rgatgan ustozi Ibn Hojibga minnatdorchilik bildiradi-da, so'ngra asarini yozishdan ko'zlangan maqsadini shunday izhor etadi: Ko'p muddat erdi guruhi mushtoq, Ta'lim sumanbarig'a ushshoq;. Mashq, etmak ishida xat bitarga, Ta'lim vuqufig'a etarga. Aylar edi xizmatim aro po'y, Dilresh o'lib o'ylakim qalam mo'y 352 satr (176 bayt)dan iborat manzumaning birinchi qismida HUSNIXAT xususida bahs yuritilgan. Masnaviy shaklida bitilgan asarning ikkinchi qismi arab yozuvi asosidagi o'zbek alifbosidagi 28 harfning shakli, nimalarga o'xshashligi va imlo xususiyatlarini birma-bir ta'riflaydi. Bunda u ham ibn Bavvobdan boshlangan harflar hajmini nuqtalar bilan belgilash an'anasidan voz kechmaydi. Bu nomaki bo'yla topti tanzim, Yozildi oti Savodi ta'lim. Ta'rixi aning bu nav' adodur, Hijrat chog'idinki, g'am fizodur. Ming ikki yuz o'n to'qqiz edi yil, Dog'i ramazon uchinchisi, bil. Go'yoki chahorshanba erdi, Itmomi qalamga dast berdi.(340-6.) K.Turdiyevaning Sehrli harflar oroli she'rida shunday xususiyat namoyon bo'lgan. Unda harflar o'zini tanishtiradi: Aa - Men Adirman, Adirman, Ko'p narsaga qodirman, Qor, Bol, so'zlarga qara: Yasadim ...