Asiklik jismoniy mashqlar yuklamasini me'yorlash

Asiklik jismoniy mashqlar yuklamasini me'yorlash Reja: 1. Asiklik mashqlar yuklamasini me'yorlash 2. Sakrash mashqlarini me'yorlash 3. Yuklamalarni me'yorlashda beomexanik ko'rsatkichlar 1-1U sinflarning jismoniy tarbiya darslari jarayonida asiklik mashqlardan sakrash, uloktirish, gimnastika mashqlari kabilardan foydalaniladi. Asiklik jismoniy mashqlar yuklamasini me'yorlashda harakat tezligi va fiziologik jarayonlarning qayta tiklanishini baholash zarur. hozirgi kunda jismoniy mashqlar yuklamasini baholashda kuprok mushak harakatlariga sarf kilinadigan Energiya hisobiga olinadi. Lekin bu baholash muammoning bir tomoni bo'lib, asiklik mashqlarni me'yorlash uchun etarli emas. Mexanik ishlar miqdorini va harakat quvvatini baholashda ko'p tajribalar tuplangan bulsa-da, ammo harakatning tezligi, anikligi va murakkabligini baholovchi usullar juda kam ishlab chiqilgan. Asiklik mashqlar yuklamasini me'yorlashda uning surati, shiddati va harakatning takomillashtirish maqsadidagi tuzatish va tizimli nazorat natijalari etiborga olinishi lozim. Asiklik mashqlar bajarishda asab mushak apparati jismoniy mashqlarning optimal yutuklari hisobga olinishi, aktiv va passiv kuchlarning o'zaro bog'lanishlari nazardan chetda kolmasligi lozim. Jismoniy tarbiya darslarida sakrash va uloktirish mashqlarining bajarilish shiddati yuqori bulsa, harakat uygunligi buziladi, organizm charchaydi, kislarodga bo'lgan karzi kupayib ketadi. Shu bilan birga, bu narsa mashqlarning foydalilik koeffitsentini tushirib yuboradi, yurak-kon tomir urishini xaddan tashqari tezlashtiradi. Jismoniy jihatdan yaxshi tayyorlanmagan 7-10 yoshli bolalarda mashqlardan sung organizmning kislarodga bo'lgan karzi xaddan tashqari ortadi, natijada YuKTU 170-190 urishdakikaga etadi, kon bosimi kutariladi. Asiklik jismoniy mashqlar yuklamasini me'yorlashda mashqlar bajarilishining davom etish vaqtiga alohida etibor berish kerak. harakatlarni takomillashtirish sharoitida mashq seriyalari boshlanishidagi optimal oraliklararo munosabat optimal suratga buysinish lozimligini kursatadi. 7-10 yoshli bolalar bilan o'tkaziladigan jismoniy tarbiya darslarida uzunlikka sakrash mashqlarini o'rgatish ancha murakkabdir. Uning bajarilishi bir kancha bosqichlardan iborat: Startda turish holati, startdan chiqish, yugurish, depsinish, yerdan kutarilish,uchish, kunish. Startda turgan holatdagi mashqning bajarilish taktikasini ishlab chiqish kerak. Sakrash mashqlarini me'yorlashda yuklamalarni optimal ravishda tanlab olish, to'g'ri chamalay olish, dinamik fiziologik jarayonlarning almashinuviga hamda boshqa harakatlarning uygunligiga etibor berish zarur. Boshlangiya sinf o'quvchilarning bir marta sakrashda energiya sarflash va kislarod istemol qilish 1 dakika ichida 15 l ga yaqinrok uzunlikka sakrashning birinchis eriyasida YuKTU o'rtacha 120 ta, 5 marta sakrashdan sung esa 155 ta, nafas olish chastotasi 24 tadan 41 sikldakikaga to'g'ri keladi. Sakrash vaqtida kislarodni istemol qilish miqdori 20% dan kamrok bulsa, YuKTU asab markazining kuzgatilganini bildirib, vegetativ jarayonlarni boshqaradi. Sakrash harakatlarini bajarish jarayonida yugurib kelib, sekinlashib sakrash xar doim xam inobatga olinmaydi. Bu paytda YuKTU ning me'yoridan oshib ketishining kislarodning ko'p istemol kilinganligidan bilsa bo'ladi. Shuning uchun biz 7-8 va 9-10 yoshli bolalarning mashqlar yuklamasi me'yorini 30% deb olganimizda, YuKTU o'rtacha 135+2,10, 141+1,14 urdakika bo'ladi, seriyalar bajarilganda, ishning shiddati ...