Chidamlilikni tarbiyalash medotikasi

Chidamlilikni tarbiyalash metodikasi Reja: Chidamlilik sifati haqida umumiy tushuncha. Charchash va chidamlik turlari. Chidamlik qobiliyatlarini aerob va anaerob mexanizimini komponentlari yoki kriteriyalarini baholash. Chidamlikni tarbiyalash metodlari. Chidamlilikni tarbiyalash metodikasi. Agar sportchi biror bir oђir ishni bajarayotgan bulsa, u bir muncha vaqtdan sung bu ishini bajarish tobora qiyinlashib borayotganini sezadi. qiyinchilik oshib borishiga qaramasdan, kishi iroda kuchi hisobiga dastlabki ish shiddatini birmuncha vaqt saklab turish mumkin. Bunday holatini kompensatsiyali charchash fazasi deyiladi. Agar, iroda kuchi ortganiga qaramay ish shiddati pasaysa, dekompensatsiyali charchash fazasi boshlanadi. Ishlash natijasida kishi ishlash qobiliyatining vaqtinchalik kamayishi charchash deb ataladi. Bu qiyinchilik ortishida yoki ishni avvalgidek samarador ravishda bajarish mumkin bulmay qolishda ifodalanadi. Agar bir necha kishiga bir xil vazifani bajarish tavsiya etilsa, ular turli vaqtdan sung charchaydilar. Bunga sabab shu kishilardagi chidamlik darajasining xilma-xil bo'lishidir. Biror bir faoliyatda charchashga qarshilik ko'rsatish qobiliyatiga chidamlik deyiladi. Faoliyat turlarining maxsus yo'nalishiga karab charchashning bir necha tiplari mavjuddir. Bular aqliy, sensor (his-tuyђu organlariga tushadigan jismoniy yuklanish bilan boђlik), emotsonal va jismoniy charchashdan iborat. Jismoniy tarbiya sohasida muskul faoliyati tufayli hosil bo'lgan jismoniy charchash kuprok ahamiyatiga ega, chunki charchash ќolatidagi faoliyat chidamlilikni tarbiyalashga imkoniyat yaratadi. Kishi faoliyatining belgilangan shiddatni kachongacha saklay olishni kursatadigan vaqt chidamlilikning asosiy o'lchovdir. Chidamlilik bevosita va bilvosita usullar bilan ulchanadi. Bevosita o'lchash usulida tekshiriyotganlarga biror bir topshiriqni bajarish tavsiya etiladi va ish kancha vaqtgacha berilgan shiddatda bajarilishi aniklanadi (M-n: maksimaldan 75% da). Bilvosita usulida esa, chidamlilik biror bir uzun masofani (masalan 10.00 metrga yugurish) utish vaqtiga karab aniklanadi. Jismoniy ishda katnashadigan muskul guruhlarning xajmiga karab, lokal charchash va umumiy charchash bo'lishi mumkin. Lokal (bir joydagi) muskullar ishtirokida bajariladigan ish yurak-tomir va nafas olish tizimlarining ancha faollashuvi bilan boђlik emas. Gavda muskullarining 23 kismidan kuproђi katnashadigan ishda odatda, energiya ko'p sarf bo'ladi. Bu energiya metobolizm tizimlariga jumladan, nafas olish va kon aylanish organlariga katta talablar kuyadi. Kupincha organizmning aynan mana shu tizimlari funksional imkoniyatlarning etarlicha bulmasligiga ish qobiliyatini saklab kuyadi. Shuning uchun malum bir maxal mashqlarda kursatiladigan chidamlik barcha mushaklarga ta'sir etadigan mashqlardagi yuksak chidamlikdan dalolat bermaydi. M-n: bir oyoqda juda ko'p marta (150-200) utirib turgan ќoda nisbatan yomon chanђichi yoki stayer bo'lish mumkin. Jismoniy tarbiya, chunonchi sportda kupincha umumiy charchash ko'p uchraydi. Yugurish, suzish va boshqa sport turlarida deyarli barcha muskullar katnashadi. Shuning uchun jismoniy mashqlar shiddatiga ko'ra ќam turkumlarga bulinadi. hozirgi kunda ( V.S. Farfel). Turtta nisbiy quvvat zonalari bor deyish kabul qilingan. Maksimal quvvat zonasi. Submaksimal quvvat zonasi. Katta quvvat zonasi. o'rta quvvat zonasi. Bu ...