Darslik va dasturlarning tayyorlash texnologiyasi

Darslik va dasturlarning tayyorlash texnologiyasi Darsliklar asosiy ukitish vositasi Darsliklar asosiy ukitish vositasi bulib, ular dastur materialining mazmunini nazariy ifoda kiluvchi kullanma, ukuvchining bilish faoliyatini yunaltiruvchi kitobdir. Til dastur va darsliklarda berilishi ta'lim samaradorligiga ta'sir etuvchi muhim omil Til materiallarining mazmuni, ularning dastur va darsliklarda berilishi ta'lim samaradorligiga ta'sir etuvchi muhim omil sanaladi . O'zbek tili darsliklarida o'quv materiali ma'lum tamoyil asosida joylashtirilgan. A'moliy-ma'noviy (funkstional-semantik) deb ataluvchi bu tamoyil ikkinchi tilni o'rgatish tajribasida butun dunyoda keng qo'llaniladi. Semantik mavzu, ya'ni so'zlovchining nutqiy ehtiyojiga mos mavzu birinchi o'ringa qo'yiladi. Masalan, harakatning yo'nalishini ifodalash. Dasturda ko'rsatilgan va darslikka kiritilgan Dasturda ko'rsatilgan va darslikka kiritilgan so'z va so'z birikmalari ichida faol o'zlashtirish (ya'ni nutq jarayonida fikr ifodalashda foydalanish)ga hamda nofaol leksika (faqat tushunish bilan chegaralanib qolish)ga mo'ljallanganlari mavjud. 2-sinf dasturida bu ikki turdagi so'z va iboralar aniq chegaralanib berilgan. Darsliklarda esa ular qatoriga yodlashga mo'ljallab berilgan she'r, tez aytish, topishmoq, maqol va matal, hikoya yoki ertak, shuningdek muomala odobiga oid iboralar matnidagi barcha so'z va iboralar kiradi. Darsliklarda bu so'zlar bevosita har bir matndan keyin tushuntirib berilgan va darslik oxiridagi luQatga kiritilmagan. Darsliklardagi mashqlar ham o'rganish jarayonini samarali tashkil etishga xizmat qiladi. Ular 3 xil bo'lib, miqdori o'quv mavzusining hajmi, turi va sinfning tayyorgarlik darajasiga muvofiq tarzda belgilanadi. 1. Qayta xotirlash mashqlari. o'quvchilarning qayta xotirlash faoliyati egallangan bilimlarni qayta eslash, uni xotirada tiklash, o'qituvchi tomonidan ko'rsatilgan yoki darslikda berilgan namunaga qarab aynan bajarishga asoslangan faoliyatdir. o'qituvchiga ergashish yoki namunaga qarab ishlash bolaning faollik darajasini chegaralaydi, chunki bu holatda o'quvchi izlanishga ehtiyoj sezmaydi. Masalan, tayyor matn beriladi va unda o'rganilayotgan nutq modeli yoki grammatik vosita ajratib ko'rsatiladi. o'quvchi matnni o'qish jarayonida shu vositalarga diqqatini qaratadi, xolos. O'ki matnda ajratib ko'rsatilmagan vositalarni aniqlaydi. O'ech bir mustaqillik namoyish etmaydi. Ayrim pedagogik adabiyotlarda faollikning bu ko'rinishi resteptiv faoliyat deb ataladi. Bu jarayonda bilim hosil qilinadi. Darsliklarda berilgan materiallarning hajmi dasturda ko'zda tutilgan Darsliklarda berilgan materiallarning hajmi dasturda ko'zda tutilgan materiallarning hajmidan ko'proq, chunki dasturda davlat talablarini amalga oshirish uchun eng zarur bo'lgan minimal material ko'rsatiladi. Darsliklarda berilgan material esa hajm jihatdan maksimal bo'lib, uning bir qismi, birinchidan, darsda tabaqalashtirib o'qitish (yaxshi o'zlashtiradigan, shu jumladan, o'zbekzabon oilalardan chiqqan o'quvchilar) uchun mo'ljallangan. Ikkinchidan esa, o'quvchilarga darsdan tashqari mustaqil ishlash uchun qo'shimcha material ham ko'zda tutilgan. Bunday qo'shimcha material, shu jumladan qiziqarli material (xanda, topishmoq, rebus, boshqotirma) qo'shimcha she'r, ertak va qo'shiqlardan bayram tadbirlarida o'quvchilarning chiqishlarida foydalansa bo'ladi. (Bunday material ushbu metodik qo'llanmaga ham ilova qilinadi). Dastur «Talim to'g'risida»gi qоnunda ...