Husnixatga o'rgatishning maqsad va vazifalari

husnixatga o'rgatishning maqsad va vazifalari Turkiy xalqlarning kadm kadimdan o'z ezuvlari bo'lgan. U jahon xalqlari ezuv madaniyati tarixiga ulkan xissa qo'shgan. 1.Turkiy xalqlarni ezuvlari taxminan 2500 yilik tarixga ega bo'lib, u kadimiy turkiy ednomalari Urxun-ernasoy, uygur, sugdiy, xorazmiy ezuvlarda bitilgan. Arab imlosi xam taxminan ming yillardan zied tarixiy, badiiy merosimizga madaniyatimizga, kuprik sifatida xizmat qilib kelmokda. Yezuv fikrni tovush etmaydigan joy va kelajakka yetkazish extiejidan kelib chikkan. Dastlab bu vazifani ramziy manolarni ifodalangan buyumlar bajargan. Umuman ezuvning ildizini odamzod biror joyga belgilab kuyib, turli chiziqlarni chiza boshlagan vaqtga olib borib takash mumkin. Keyinchalik insonning jismoniy va aqliy takomillashuvi natijasida kunglidagi fikrni tasvir, rasm orqali ifodalagan. Shu tarza ezuvning piktografik (shaqliy), ideografik (ramziy), ierografik (belgili) va boshqa turlar kelib chikkan. Fanografik - fonetik ezuv esa ezuvning eng sunggi ko'rinishidir. hozirgi davrda jahonning turtdan uch kismi ezuvning bu turidan foydalanadi. Fonetik ezuvda nutq tovushini xarflar ifodalaydi. Lotincha xarflar asosida yuzaga kelgan alifbolarda jahon axlining 30 foizi slyavan-kerildan, 20 foizi arab imlosidan, 10 foizi xind ezuvidan foydalanadi. 2.Sakkizinchi asrning birinchi choragidan asta sekin arab ezuviga utilgan. Bu ezuv 20 asrning boshlarigacha turkiy xalqlar xususan o'zbek tili nutq tovushlariga moslashtirmay araf alifbosida qanday bulsa o'zbek tilida xam shundayligicha kullanilgan. Bu esa xat savodni qiyinlashtirgan. Shundan bo'lishiga qaramay asrlar davomida xat savod o'rgatishda maalum izchillik yaratilib taxta vositasida ish olib borilgan. o'rta Osieda birichi bo'lib o'zbek tilida tovush usulida xat savod o'rgatishda Toshkentlik Saidrasul Saidazizov kirishib, u tovush usulida yaratgan kitobini Ustodi - Avval deb nomlagan va bu alifbe darsligi 1902 yilda xar yili qayta-qayta nashr qilib turilgan. 1917 yil tuntarishidan keyin rasmiy ravishda araf alifbosini isloh qilish boshlandi. Bu masala yuzasidan axsus anjumanlar 1918-1923 yillarda Toshkent, uxoro va Samarkandda o'tkazilgan araf alifbosini islohi va imlo yuzasidan karorlar kabul kilinib ular huquqiy kuchga kirgan. 1919-1920 o'quv yilidan maktablarda anashu alifbo va imlo asosida ta'lim berishga kirishilgan. 1927-1928 o'quv yilidan esa Lotincha xat asosida ish olib borilgan. 1940-1941 o'quv yilining 1 sentyabridan kiril alifbosi asosida birlashgan o'zbek alifbosida xat savod o'rgatishgan. O'zbekistonda mustaqillik kulga kiritilganidan keyin (1991-yil 31 avgust) 1993 yil 2-sentyabrda lotin ezuviga asoslangan o'zbek alifbosiga erishilgan. Bu alifboni tuzishad o'zbek ezuvini dunedagi lotin ezuchida ish olib boradigan davlatlar tillari, alifbolariga yaqinlashtirish, texnika vositalaridan foydalanish tamoyili asosida ish olib borildi. Lotin ezuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risidagi qonun chikkandan sung O'zbekiston xalq ta'limi Vazirligida qonunni ta'lim tarbiya tizimidagi muassasalar hayotiga joriy qilish yuzasidan tadbirlar tuzildi. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1995 yil 6-7-mayda bo'lib utgan ...