Ilmiy tadqiqot ishlari va uning mazmun mohiyati

Ilmiy tadqiqot ishlari va uning mazmun mohiyati Reja: 1. Ilmiy tadqiqot asoslari fanining maqsad va vazifalari 2. Ilmiy ijodiyot muammo sifatida. 3. Ilmiy ijodiyotning ijtimoiyligi. 4. Ilmiy tadqiqot faoliyati jarayoni va taraqqiyoti omillari. 5. Ilmiy muammo va uning dolzarbligi. 6. Ilmiy tadqiqot jarayoni bosqichlari. Ilmiy tadqiqot asoslari fanining maqsad va vazifalari Tayanch iboralar va atamalar: Uchar gilam, Oynai jahon, fan, texnika, texnologiya, ilm-fan, axborotlashtirilgan asr, ta'lim, tarbiya, aqliy faoliyat, ilmiy tadqiqot, muammo, maqsad, vazifa, bo'lajak mutaxassislar, zamonaviy axborot tizimlari, ratsional usullar, interaktiv, avtomatlashtirish, kompyuterda modellashtirish, dissertatsiya, optimal yechimlar. Kishilik jamiyati taraqqiyoti bosqichlariga bir nazar tashlaylik. Dastlab olovning paydo bo'lishi, toshlardan ish qurollarining yasalishi, metallarning paydo qilinishi orqali metallarga ishlov berish texnologiyasining yaratilishi, yozuvning paydo bo'lishi orqali kitobning vujudga kelishini, bu orqali esa ma'lumotlarni axborotlarga aylantirish muammosining hal bo'lishi, shuningdek, elektrning bir turdan ikkinchi turga aylanish muammosining ilmiy asoslanishi, Uchar gilam (aviatsiya) va Oynai jahon (televideniye) larning kishilarning turmush zaruriyati uchun foydalanishga keng yo'l ochilishi, nisbiylik nazariyasining yaratilishi va h.k. Umuman olganda XXI asr - intellektual asr yani Aql - zakovat asri yoki Axborotlashgan jamiyat sari asri ning yuzaga kelishlarining barchasi, kishilik jamiyati tarakqiyotiga moe, unda yashovchi ilg'or ijodkor insonlar aqliy - ijodiy faoliyati natijasi tufayli yuzaga chikqanligi guvohi bo'lamiz. Bugungi kunda jamiyatimizda har bir odam, alohida olinganda fan va texnika yutuqlarining tobora rivojlanib borayotgani ta'siri ostida yashamokda. Bu yana shunisi bilan ham xarakterliki, unda texnika va texnologiyalar kun sayin, soat sayin takomillashib, rivojlanib bormokda va natijada shunga moe yetuk mutaxassislar tayyorlash zarurati ham tug'ilmoqda. Bunda ilm-fan, umuman olganda ijodiyot, ilmiy tadqiqot ishlarining tadqiqiy va texnikaviy yechimlaridan boshlab, olingan natijalarni amaliyotda (ishlab chiqarishda, ta'limda, tarbiyada, san'atda va h.k.) qo'llashgacha bo'lgan barcha bosqichlarni samarali amalga oshirishga erishsa, o'z vazifasini muvafaqqiyatli bajargan bo'ladi. Axborotlashtirilgan asrda axborotlar oqimi muntazam ravshtstsa ortib boradi va tabiiy ularga moe muammo hamda ularning yechimlari ham tez o'zgarib boradi. Demak, ushbu jamiyatga moe va unda faol qatnashuvchi bo'laman degan, xodim (azo, shaxe) yani mutaxassis ham ilmiy axborotlarni izlash, to'plash va undan foydalanish uchun olingan axborotlarni tizimlarga ajratish, muammoga xos fikr va texnikaviy (texnologik) yechimlarning optimal variantlarini tanlash usullarini bilishlari zarur. Malumki, bunday aqliy faoliyat bevosita ijod bilan bog'liq bo'lib, u insonning yangi moddiy va ma'naviy nematlar yaratish faoliyatidir. O'z navbatida tadkiqot va ijodiy mulohazalar ham zamonaviy mutaxassisdan ilm-fan yutuqlaridan ijodiy foydalanish orqali istiqbolli yangi vazifalarni mustaqil qo'yish, uni optimal yechimini tanlay bilish va o'zining amaliy faoliyatida turli ko'rinishlardagi tadqiqotlar va tajriba - sinov ishlarini o'tkazishini talab qiladi. Ana shunday ...