Islom dinining ma'rifiy va madaniy taraqqiyotdagi o'rni

Islom dinining ma'rifiy va madaniy taraqqiyotdagi o'rni Reja: 1. Islom dinining ma'rifiy va madaniy taraqqiyotdagi o'rni 2. Mirzo Ulug'bekning ilmiy merosi qomusiy amallarning me'yoriy pedagogik qarashlari 3. Ulug'bekning o'quvchilik yillari. 4. Mirzo Ulug'bekning madaniy-ma'rifiy faoliyati. 5. Mirzo Ulug'bekning ta'lim-tarbiya, maktab haqidagi qarashlari. 6. Ulug'bek o'qituvchi haqida. Sohibqiron har bir ishni avvalo o'z diniy pirlari, sayyidlar bilan maelahatlashib, shu bilan birga Qurondan fol- ochdirib so'ngra bajarar edi. Amir Temur o'z diniy piri Zayniddin Abubakr Toyabodiy bilan maslahatlashganda pir davlatni boshqarish haqida quyidagi maslahatni bergan: «Abdulmansur Temurbek! Saltanat ishlarida to'rt narsaga amal qilg'il. Kengash. Mashvarat va maslahat. Qatiy qaror, tadbirkorlik va hushyorlik. Ehtiyotkorlik. Amir Temur musulmonlarga diniy masalalardan ta'lim berib, shariat aqidalari va islom dini ilmlari - «tafsir», «Hadis» fikhdan dars bersinlar deb har bir shaharga olimlar va mudarrislar tayyan qilgan. Sohibqiron piriching: Kimki Muhammad dinini qo'llab-quvvatlasa sen ham uni qo'llagin. kimki Muhammad dinini xor qilsa sen ham uni xor tutgin» degan nasihatiga doimo amal qilgan. Saltaat qonun-qoidalaruni islom dini va kishilarning eng xayrlisi (Hazrati Muhammad) ning shariatiga bog'lab, izzatu hurmatglash vojib bo'lgan yanxazratning avlodi va sahobalariga muhabbat bildirgan holda ularni musgahkamladi. Shuing uchun ham saltanat uzoq vaqt mustahkam turdi. Amir Temur bola tyarbiyasi, ota-ona va farzand haqidagi hadisni yaxshi bilgan. U hadisdagi «Farzandlaringizni izzat-ikrom qilish bilan birga axloq-odobini ham yaxshilangizlar». «Oila nafaqasidagi tejamkorlik tejmmkorlikning yarmiga teng», «Sizlarning yaxshshlaringiz o'z ahlu ayoliga (yani oila a'zolariga) xushmuomlada bo'ladiganlaringizdir», «Ota-onalarning keksalik vaqtida xar ikkalasini yoki bo'lmaganda boshqasini rozi qilib, jannatiy bo'lib olmagan farzand xor bo'lsin, xor bo'lsin va yana xor bo'lsin», «Otaga itoat qilish - tangriga itoat qilishdir, «Ota-onasi qarg'aganni tangri qarg'aydi» ibratli o'gitlarni har doim yodda tutgan. Hadisda ota-onani, oila va qarindoshlarni hurmatlash haqidagi g'oyalarni Sohibqiron o'zining dastur ul amlai deb tushungan. Hadisdagi «Avvalo onangga, yana onangga va yana onangga, so'ng otangga yaxshilik qil», «Tangridan qo'rqingnlar va farzandalarinigazni bir xil mehrda bo'linglar» degan g'oyalarga o'zi amal qilgan. Mirzo Ulug'bekning ilmiy merosi qomusiy amallarning me'yoriy pedagogik qarashlari Muhammad Tarag'ay Ulug'bek grek, arab, nemis, italyan olimlari hon klassik madaniyati tarixida o'chmas iz qoldirdi. U.g'ass, N.Kopernik, Tiizo Brage kabi olimlar bilan bir safda mashhurdir. Ulug'bek o'z zamonida XV asrdayoq mashhuri jahon bo'ldi. Bu haqda Alisher Navoiy «Temurxon naslidan Sulton Ulug'bek» Shoir Sakkokiy Ulug'bekning falakiyot ilmining zabardast bilag'oni deb atar, endi ushay zot qachon kelgay deb xito5 qiladi. Shoir Abdurazzoq Samarqandiy Ulug'bek xususan handasa (geometriya) ilmida tengi yo'q olim bo'lganligani aytadi: Xandasa ilmida u Ulug'ek Mirzodek olimni, Minglab madrasadan ham izlab topmasan, Darhaqiqat, Ulug'bek riyozat, matematika, ilmi ...