Kasbga yo'naltirishning ijtimoiy va psixofiziologik asoslari

Kasbga yo'naltirishning ijtimoiy va psixofiziologik asoslari Ongli ravishda kasb tanlash uchun o'quvchining bir kator kasblarni etarlicha bilishi, bilganda xam ularning kishini uziga jalb kiladigan tomonlarini emas, balki qiyinchiliklarini xam yaxshi bilishi, uzining shaxsiy sifatlariga ko'ra tanlangan kasbini muvaffakiyatli egallay opishi va keyingi ish jarayonida o'z malakasini takomillashtirishi talab kilinadi. hozirgi vaqtga qadar kasbga yo'naltirish ishlari etarlicha yuqori saviyada olib borilmadi, kupincha rasmiy tusda buldi. Natijada maktabni tamomlaganlarning kasb tanlashi tasodifiy bulardi. Ishlarning kupchiligi u yoki bu kasbning nimadan iborat ekanligini aniq tasavvur kilmas edi. hunar-texnika bilim yurtlarining besh mingga yaqin o'quvchilari bilan savol - javob kilinganda shu narsa aniklandiki, ularning fakat 5% i kasbini maktabning tavsiyasiga binoan, 30% i urtoklarining maslahatiga ko'ra, 15% i ruznoma, radio, televideniye orqali berilgan elonlarga, kushnilar, tanish bilishlarning maslahatlariga muvofik, 15% i ota-onalarning maslahati, 12% i hunar-texnika bilim yurtlari xodimlarining tavsiyalari bo'yicha tanlanganlar. Albatta, bu ma'lumotlar xar davrda va har xil mintaqalarda obyektiv holda turlicha, ammo shu narsa ravshanki, o'quvchilarning aksariyat kupchiligi kasblarni tasodifiy ravishda tanlaydilar. «Siz nima uchun shu kasbni tanladingiz ?,- degan savolga 41,1% o'quvchi: «Bu xakda uylab kurganim yuk»,- deb javob bergan. Kasbni anglamay turib, tasodifiy tanlash shunda namoyon buladiki, o'qishning dastlabki paytlarida o'quvchi qandaydir kizikish bilan karaydi. Keyinchalik esa bu kizikish sunib boradi. hunar - texnika bilim yurtida birinchi yil ukiyotgan o'quvchilardan suralganda ularning 14,9% i, ikkinchi yil ukiyotganlardan suralganda esa fakat 10,7% i tanlagan kasbidan mamnunligini aytgan. hozirgi vaqtda yoshlarni kasbga yo'naltirish masalalari bilan davlat, jamoat va yoshlar tashkilotlari, sanoat korxonalari shugullanadilar. Birok bu ishda maktab asosiy urin egallaydi. hozirgi kunda bozor munosabatlariga va uzluksiz ta'limga utish munosabati bilan maktab yoshlarni ongli ravishda kasb tanlashga, jamiyat uchun foydali va zarur bo'lgan muayyan mehnat faoliyatiga tayyorlashda yana xam katta rol uynaydi. o'quvchilarni kasbga yo'naltirish ularning xar biriga alohida - alohida yondashishni talab etadi. Bunda shaxsning temperamenti, irodasi, diqqata, belgilangan maqsadga erishishda katiylik, tashabbuskorlik, uyushkoklik, intizomlilik, topshirilgan ishni bajarishga mas'uliyat bilan munosabatda bo'lish kabi fazilatlarini etiborga olish zarur. Bundan tashqari, kasbga yo'naltirish davomida kasbni tanlash sabablarini; kasbning ijtimoiy ahamiyati, kizikish va havas, kasbga tayyorgarlik, oila an'analari, ota-onalar, pedagoglar, urtoklarining maslahatini hisobga olish lozim. o'quvchilarni uzoq vaqt o'rganish natijasida sinf rahbarlari ularning xar biriga tavsifnoma tuzadilar. Bunday tavsifnoma kasb tanlash va o'quvchiga u yoki bu kasbni tanlashni taklif qilish uchun asos bo'ladi. Kasbga layokatlilikni tanlash maxsus komissiya tomonidan amalga oshiriladi. Unga o'qituvchilar, psixo-loglar, ishlab chiqarishdagi muhandis yoki boshqa mutaxassislar, sotsiologlar, vrachlar kiradi. Ular xar bir o'quvchiga qanday kasbni tanlash kerakligini aytadilar va buning ...