Maktablararo o'quv ishlab chiqarish kombinati va kasb-hunar kollejlarida mehnat ta'limi va tarbiyasining tashkiliy shakllari

Maktablararo o'quv ishlab chiqarish kombinati va kasb-hunar kollejlarida mehnat ta'limi va tarbiyasining tashkiliy shakllari R Ye J A : o'quv-ishlab chiqarish kombinatlari tashkil etilishi va uning afzalligi. o'quv-ishlab chiqarish kombinatlarida faoliyatining mazmuni. Kasb hunar kollejlarining tashkil etilishi va uning faoliyati. yuqori sinflardagi ta'lim uchun mustahkam moddiy baza kerak. Uni tashkil etishning bir necha formalari : maktab va maktablararo o'quv-ishlab kombinatlari, hunar-texnika kollejlari. Maktab va maktablararo ustaxonalar otalik tashkilotlari tomonidan tashkil etilgan. o'quv tsexlari (uchastkalari) korxonalar koshida tashkil etildi, jihozlanish talab darajasida buldi, lekin undagi o'quvchilarning faoliyatining mazmuni o'quv dasturi bilan emas, korxona ishlab chiqarish rejasi bilan belgilandi. 1964 yildan boshlab birinchi maktablararo o'quv - ishlab chiqarish kombinatlari tashkil etila boshlandi. Uni bir kancha afzalligi mavjud : UIK yuqori sinf o'quvchilarini mehnat tayyorgarligi 10-15 ta tur bo'yicha amalga oshiriladi. o'quvchilar kizikkanini tanlaydi. o'quvchilarni tula va stabil nagruzka bilan ta'minlaydi. UIK moddiy ta'minlashni o'z zimmalariga oladilar, moddiy bazasi yaxshi bo'ladi. Moddiy baza yetuk kadrlar o'quvchilarning unumli mehnatini tashkil etishga obyektiv sharoit yaratadi. Ishchi jihozlar, stanoklardan unumli foydalaniladi. o'quvchilar bilan kasb tanlash ishlarini amalga oshirishda yaxshi sharoit yaratadi. Natijada o'quv-ishlab chiqarish kombinatlari tashkil etila boshlandi. 1974 yilda O'zbekistonda o'quv-ishlab kombinatlari tashkil etila boshlandi. UIK larning statusi va asosiy vazifalari belgilandi. Ular kuyidagilardan iborat : A) o'quvchilarni mehnat jarayonlari va korxonalardagi ishchilar mehnat mazmuni bilan tanishtirish; B) o'quvchilarni kasblarni ongli tanlash uchun ularni kasbga yo'llashni amalga oshirish ; V) Tanlab olingan kasb bo'yicha o'quvchilarga dastlabki mehnat ko'nikmalari tashkil etish. 1975 yildan UIK larning nizomi ishlab chikildi. Unga asosan shahar va tumanlarda kombinatlar tashkil qilish kursatildi. Shunga ko'ra Namangan shaxrida turtta va xar bir tumanda UIK lari tashkil etildi. Moddiy baza korxonalar tomonidan yaratildi. xalq ta'limi bo'limi esa bevosita rahbarlik kildi. Yangi o'ziga xos milliy dastur kabul kilindi. Uning mohiyati shundan iboratki tayanch umumta'lim bosqichini (9-sinfni) tugatgan o'quvchiga uzining xoxish-ifodasi va intilishiga karab ikki turdagi 3 yillik o'rta maxsus o'quv yurtlarida ta'limni majburiy-ixtiyoriy davom ettirish imkoniyati yaratildi. Birinchi turdagi bilim muassasalarini o'rta maxsus bilim yurtlari akademik litsey deyilib, o'quvchilarni kizikishlari va qobiliyatlari hisobga olingan holda ularning jadal intelektual rivojlanishi chuqurlashtirilgan holda o'qitishni ta'minlaydi. Akademik litseylarda o'quvchilar uzlari tanlagan yo'nalish bo'yicha bilimlarini oshirishi va muayyan fanlar asoslarini chuqur, mukammal uzlashtirish imkoniyatiga ega buladilar. Akademik litseylar asosan oliy o'quv yurtlari koshida tashkil etiladi. Ikkinchi turdagi 3 yillik o'quv yurtlari esa o'rta maxsus kasb-hunar o'quv yurtlari kollejlaridir. o'quvchilarning kasb-hunariga moyilligi, layokatlarini, bilim va ko'nikmalarini chuqur rivojlantirish, ularni tanlagan yo'nalishlari bo'yicha bir yoki bir necha zamonaviy kasb egallash imkonini ...