Matematika va informatikani o'qitishda masalaning o'rni. Masala va uning turlari

Matеmatika va informatikani o'qitishda masalaning o'rni. Masala va uning turlari Reja: 1. Matematik ta'lim jarayonida masalaning roli va o'rni. 2. Matematika o'qitishda masalalarning bajaradigan funksiyalari. Matematik ta'lim jarayonida masalaning roli va o'rni. Matematik ta'lim jarayonida masalalardan foydalanish qadim zamonlardan beri qo'llanib kelinayotir. Shuning uchun ham matematika darslarida matematik masalaning roli va uning o'rni haqida gap borganda quyidagi uch bosqichni ko'zda tutish maqsadga muvofiqdir. Matematika fanining nazariy qismlarini o'rganish matematik masalalarni yechish maqsadida amalga oshiriladi. Matematika fanini o'rgatish matematik masalalarni yechish bilan birgalikda olib boriladi. Matematikani o'rganish masala yoki misollar yechish orqali amalga oshiriladi. Aytilganlardan ko'rinadiki, jamiyat rivojlanishining har bir bosqichida masalaning roli va uning o'rniga har xil baho berib kelingan. 1966 yili Xalqaro matematiklar simpoziumida matematik masala va misollarni yechish o'quvchilarning faqatgina matematik faoliyatlarini shakllantiribgina qolmay, balki ana shu fanga doir bilimlami o'zlashtirish va uni amaliyotga tadbiq qilishga ham xizmat qiladi, deyiladi. Aytilgan har bir bosqichni aniq mavzu materiallari asosida ko'rib chikamiz. 1. Darsda Ikki burchak yig'indisining sinfi nomli mavzuni o'quvchilarga tushuntirsak, ular chiqarilgan natijaviy formuladan foydalanib mavzu materialiga doir misollarni yecha oladilar. Berilgan: С - aylana Isbot qilish kerak: ? Isboti: OA=1 bo'lgani uchun =AD=CD+CA (1) Chizmadan: CD=EB, chunki bular o'zaro parallel to'g'ri chiziqlar otasidagi kesmalar (2) (3) (3) ni (2) ga qo'ysak . (4) . (5) (6) (6) ni (5) ga qo'ysak, (7) (4) va (7) larni (1) ga qo'ysak, bo'ladi. Misol. Demak, Hisoblang: 2. Matematik tushunchalarni o'rganish matematik misol va masalalarni yechish bilan birgalikda olib boriladi, chunki o'qituvchi yangi o'rganiladigan matematik tushunchaning ta'rifini bergandan keyin uning analitik ifodasini yozadi. Masalan ko'rinishdagi tenglamaga ko'rsatkichli tenglama deyiladi deb ta'riflangandan so'ng, quyidagi ko'rinishdagi ko'rsatkichli tenglamani ifodalovchi misollarni ko'rsatish mumkin: O'qituvchi ko'rinishdagi tenglamaning yechimini geometrik nuqtai-nazardan ko'rsatib berishi maqsadga muvofiqdir. O'qituvchi o'quvchilarga, agar koordinatalar tekisligida ikki funksiya grafigi o'zaro kesishsa, ular kesishish nuqtasining absissasi ana shu funksiyalarni tenglash natijasida hosil qilingan tenglamaning yechimi bo'lishini takrorlagandan so'ng tenglamani ham vca y=b ko'rinishlarda yozib, ularning har birining grafigini chizib, bu grafiklaming kesishish nuqtasining absissasini deb belgilash qabul qilinganligini tushuntirishi lozim. Bundan ko'rinadiki, tenglamaning yechimi bo'lar ekan. . Ko'rsatkichli tenglamalaming barchasi ayniy algebraik almashtirishlar yordamida soddalashtirilib, ko'rinishga keltiriladi, so'ngra bundan, x noma'lum ko'rinishda topiladi. 3. Hozirgi davrda masala yoki misollar yechish orqali matematik ta'lim jarayonini olib borishning metodik usul va vositalari ishlab chiqilgan va bu usullar haqida ko'pgina ilmiy metodik va didaktik adabiyotlarda bayon qilingan. Matematik tushunchani masala yoki misollar yordamida kiritish va uning tub mohiyatini o'quvchilarga tushuntirish murakkab bo'lgan pedagogik jarayondir. Shuning uchun ...