Maxsus muassasalarda grammatika va imloga o'qitish usullari

Maxsus muassasalarda grammatika va imloga o'qitish usullari Reja: Grammatik mashg'ulotlarni o'tkazish usullari. tahlil va tarkib usuli. Induksiya va dyoduksiya usullari. tushunchaning asosiy belgilarini aniqlash usuli. Grammatika o'qitish davrida o'qituvchi bilan uko'vchining birga ishlashini tashkil etish metodlari asosan 3 xil bo'ladi: 1) o'qituvchining bayoni; 2) o'qituvchining uko'vchilar bilan suhbati;3) uko'vchilarning mustaqil ishlari. o'qituvchining bayoni usulida o'qituvchi zarur grammatik ma'lumotlarni malum vositalar erdamida bayon etadi,tushuntiradi. uko'vchilar o'qituvchi fikrlarini kuzatib, tinglab boradilar. Uko'vchilarning grammatik material haqida bilganlarini aniklab, shularga tayangan holda grammatik mavzuni, uning belgilarini aniq va izchil ochib borish maqsadga muvofikdir. Uko'vchilarning faolligini oshirish maqsadida ularni kuzatishga, xulosalar chiqarishga, o'xshash va farqli tomonlarni taqqoslashga, umulashtirishga o'rgatish foydalidir. o'qituvchining bayoni 3-5 minutdan oshmasligi kerak, chunki nuqsonli bolalar uzoq vaqt davom etgan nutqni eslab kola olmaydilar. Shuning uchun ushbu usul sof holda ona tili darslarida ishlatilmaydi. suhbat usuli grammatika o'qitish va to'g'ri yozishga o'rgatish ayniqsa kuprok qo'llaniladigan usul hisoblanadi. Bu usul avval savol-javob yoki evristik metod deb nomlangan. Bunda o'qituvchi savol beradi, uko'vchilar o'z kuzatishlari asosida darslik ustida ishlab, muxokama yuritib savolga javob topadilar va xulosa chikaradilar, shu yul bilan yangi bilim oladilar. Bu usul uko'vchilarning faolligini oshiradi, ularni uylashga majbur qiladi, mustaqil ravishda xulosalar chiqarishga urgatadi. Evristik metod bazan muammoli o'qitish usuli sifatida xam kullanadi: uko'vchilar oldiga topshiriq yoki muammo kuyiladi, uko'vchilar buni uzlari xal etishga urinadilar. hozirda didaktika muammoli o'qitish usuliga alohida etibor bermokda. Bunday usul bilan ishlashda o'qituvchi muammoli vaziyat vujudga keltiradi: uko'vchilar oldiga topshiriq yoki biror muammo kuyadi, uni xal etishga yordamberadigan savollar beradi va bevosita rahbarlik qiladi. qo'shimcha savollar uko'vchilar mustaqilligiga xalakit bermasligi, masalani yechishga to'g'ri endashishlari, taxminiy xulosalar chiqarishlariga yordamberadigan bo'lishi zarur. Masalan, Sifat haqida ma'lumot mavzusini tushuntirishda problemali o'qitish metodi eleentlaridan foydalaniladi. o'qituvchi darsga qadar doskaga anor haqidagi topshiriqni kuyidagicha yozib kuyadi: , , , mayda, yokutday kizil, , , , shirin,nordon,xilma-xil. , , , kalin, taxir pusti bor xamma yerda dusti bor xamma yerda dusti bor. suhbat uchun quyidagi savol va topshiriqlardan foydalaniladi: Chap tomonda berilgan gaplarni uking. (Ung tomondagi yozuv berkitib kuyiladi: Nimani tushundingiz? Bunda siz gap kaysi meva haqida boraetganini bila oldingizmi? Javobini topa olasizmi? Endi ung tomondagi topishmokni uking. Topishmokning javobini aniklashingizga yordambergan so'zlarga savol bering. Uko'vchilar surokni aniklanganlaridan qanday? Yoki Kanaka? surogiga javob bo'lgan so'zlar nimani bildirayapti? Surogi beriladi. uko'vchilar anor (narsaning) rangini (kizil), mazasini (shirin, nordon, taxir), shaklini (mayda ,kalin) va xususiyatini, (xilma-xil) bildirishini o'qituvchi erdamida topadilar. Shundan sung, uko'vchilar Belgi deganda nimani tushunasiz? surogiga javob topadilar. o'qituvchi uko'vchilar javobini umumlashtirib ...