Maxsus muassasalarda savod o'rgatish va uning ilmiy asoslari

Maxsus muassasalarda savod o'rgatish. Maxsus muassasalarda savod o'rgatishning ilmiy asoslari Reja: Pedagogik, psixologik va lingvistik fanlar-savod o'rgatish asoslari. Savod o'rgatish usullarining tarixi. hozirgi kunda ishlatilaetgan savod o'rgatish usullari. Savod o'rgatish usullarining maxsus muassasalarda qo'llanilishi. Savod o'rgatish-bu o'qish va yozishga o'rgatish demakdir. Savod o'rgatish olib boriladigan ishlar uko'vchilarning ta'lim va tarbiya jarayonida faol ishtirok etishlari, o'qishni muvaffakiyat bilan davom ettirishlari uchun zarur bo'lgan mustahkam zamin hozirlanadi. Savod o'rgatish ishlari kanchalik sifatli, puxta amalga oshirilsa, uko'vchilar shunchalik ona tilini va boshqa uko'v predmetlarini yaxshi uzlashtirib boradilar. o'qish va yozish malakalarinii hosil qilish sohasida ilmiy jihatdan asoslangan samarali usullarni qo'llash talab etiladi. qisqa muddat ichida uko'vchilarni o'qish va yozishga o'rgatish uchun o'zbek tilidagi tovushlarga va ularni yozuvda ifoda etish sistemasiga muvofik keladigan, maxsus muassasa uko'vchilarining psixik xususiyatlarini, shuningdek maktabga endigina kelgan bolalarning uzlashtirish qobiliyatlarini hisobga oluvchi maxsus muassasaning ta'lim va tarbiya vazifalariga tulik javob bera oladigan usullar bo'lishi kerak. Bunday usul-tahlil tarkib tovush usulidir. hozirgi zamon tahlil-tarkib asosidagi tovush uko'vchilarni xar tomonlama kamol toptirib berish, dunyoqarashni kengaytirish, ma'rifatli ma'naviyatli qilib tarbiyalab borishni xam nazarda tutadi. Buning uchun savod o'rgatish ishlarini pedagogik fanlar asosida, ularning prinsip, metod, usullar, tashkiliy formalarida amalga oshirish zarur. Bolalarni savodga o'rgatish uchun ularning psixologik xususiyatlari, ish qobiliyati, kizikishi, imkoniyatlari kabi va boshqa ruhiy holatalrini hisobga olish maqsadga muvofikdir. Savod o'rgatish usuli o'zbek tilidagi tovushlarning fonetik xususiyatlarini ularni hosil bo'lish mexanizmlarini, bir-biri bilan kushilib bugin, so'z, gap yasash qonunlariga va tilda kabul qilingan xarf belgilari sistemasiga tulik javob beradi. Savod o'rgatish usullari tarixidan qisqacha ma'lumot. Savod o'rgatish metodikasi uzoq yillik tarixga ega.Savod o'rgatishda turli xil usullar ishlatilgan. Shular ichida eng qadimgi usul -bu xarflab o'qish usulidir. Bu usul ikki ming yil ilgari vujudga kelgan. Bu usul bilan o'qish va yozishga o'rgatish ishlari turt bosqichda olib brilgan: 1. xarflarni, ularning nomini yodlash: 2. buginlarni yod olish va ular ichidagi xarflarni nomlab, sungra tulik buginni talaffuz etish, masalan: buki+az=ba: 3. so'zlarni kitobdan buginlab o'qish; 4. Kitobni sidirgasiga o'qish. Bu usul yod olish, tushunmay esda saqlash larga asoslangan bo'lib, savod o'rgatish ishlari 2-3 yilgacha chuzilib ketar edi. Az, buki, vedi strashat nas kak medvedi degan makol shu qiyinchiliklardan kelib chikkan. 18 asrda xarflarning nomi osonlashtirilsa xam, yani agarda oldin az, buki deb nomlangan xarflar endilikda a,b kabi nomlansa xam, savod o'rgatish ishlariga ko'p vaqt sarflanar edi. O'zbekistonda eski maktablarda revolyutsiyaga qadar I.Abdullaev ko'rsatishicha, (bugin) usuli bilan o'qishga urgatilgan. Bu usulda savod o'rgatish uch bosqichga bulingan: 1. xarflarning nomini yodlatish. Bunda barcha xarflar yod olingan. ...