Metodologiya - uslublar haqidagi fan

METODOLOGIYA SO'ZINING MANOSI: metod - uslub , logos - ta'limotdir, yani uslublar haqidagi ta'limotdir. Demak, metodologiya barcha bilim uslublar va o'zlashtirishlar haqidagi ta'limotdir. Metodologiya - uslublar haqidagi fan. Malumki barcha aniq fanlar o'zlarining bilish usullariga ega bo'lib, bu usullar o'z predmeti,yani o'z fanining obyektlarini tahlil qilish va xulosa qilishga yordam beradi. Ayni paytda barcha fanlar uchun universal metodlar mavjud bo'lib, bular falsafiy fanlar metodlaridir. Anashu falsafiy metodlar aniq fanlar usullarining metodologiyasi hisoblanadi. Metdologiya hodisalarni bir-butun, sistemali yondashishni talab etadi. Bu esa voqelik haqida to'la tasavvur olishga ko'maklashadi. Aniq metodlar nisbatan keng ko'lamli bo'lgani uchun metodologiyaga asoslangan bilimlarni inkor qilish osonlikcha kechmaydi. Metodologiya orqali bilimlar xazinasi ko'payadi, kengayadi. Obyektlar haqida turli tamoyillar ishlab chiqiladi. Shunday qilib metodologiyani metod to'ldiradi. Metod so'zi grek tilidan olingan bo'lib, bilish, tadqiqot yo'li, usul degan manolarni anglatadi. Binobarin, metod insonning obyekt sir-asrorlarini anglashga qaratilgan nazariy, amaliy faoliyati usulidir. Metod ishlab chiqarish sohasida biror narsani yasash, yaratish bo'lsa, dehqonchilikda esa o'simlikni parvarish qilishdir. Metodlar orqali olingan bilimlar nazariya va amaliyotda samarali yutuqlarga olib keladi. Metodning boshlang'ich faoliyati bu ilmiy nazariyadir. Metodlar maxsuslik xarakteriga ega. Bilish jarayoni ana shu maxsus metodga suyanadi. Maxsus metodlar bilish jarayonining barcha sohalariga taalluqlidir. Masalan, analiz va sintez, tajriba, modellashtirish, formalashtirish,statistik metodlar ana shunday xususiyatlarga egadir. Ushbu metodlar qanchalik ahahmiyatli bo'lmasin ularni metodologiyaga aylantirib bo'lmaydi. Metod va metodologiyaninig o'ziga xos xususiyatlari bor. Metodologiya sifatida fanlar tarixida fanlar uchun metafizika, dialektika, sofistika, eklektika, endilikda esa sinergetika foydalanilgan va foydalanilmoqda. Metodologiyaning turlari: 1) falsafiy. 2) umumilmiy. 3) maxsus ilmiy. FALSAFA FANNING KATEGORIYA VA QONUNLARINING ILMIY BILISH JARAYONLARINING BARCHA SOHALARINI O'ZIDA MUJASSAMLASHTIRADI. CHUNKI ULAR BARCHA SOHALARGA TEGISHLIDIR. FALSAFA UMUM ILMIY METODOLOGIYA DEYILGANDA, BIR NECHA FANLARGA TEGISHLI BO'LGAN METODLAR TUSHUNILADI. ULARDAN BIR NECHA FANDA FOYDALANILADI VA OBYEKT HAQIDAGI HAQIQATGA ERISHILADI. MASALAN, ANALIZ VA SINTEZ,TAJRIBA METODLARI UMUM ILMIY METODOLOGIYA TURLARIDIR. BU METODLARDAN FANLARARO TADQIQOTLARDA FOYDALANILADI. UMUM ILMIY METODOLOGIYA MAXSUS ILMIY METODOLOGIYA BU ALOHIDA FANLAR OBYEKTLARINI BILISHDA FOYDALANILADIGAN METODLARDIR. YANI BIR FAN DOIRASIDA XIZMAT QILADIGAN METODLARDIR. MAXSUS ILMIY METODOLOGIYA ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! ...