Ona tili o'qitishning umumdidaktik va o'ziga xos tamoyillari

Ona tili o'qitishning umumdidaktik va o'ziga xos tamoyillari Reja: Ilmiylik, sistemalilik va izchillik tamoyillari. Ona tili o'qitishda nazariyani amaliyotga bog'lash. Ona tili va boshqa fanlar orasidagi aloqa. Ona tili o'qitishda onglilik, faollik, ko'rgazmalilik. o'quvchilar bilimining mustahkamligi tamoyili. o'qitishning tushunarli va yengil bo'lishi. Ona tili o'qitishning o'ziga xos xususiyatlari. Didaktik tamoyillar maktabda ukitiladigan xamma fanlar uchun umumiydir. Bu tamoyillarni bir - biridan ajratib bulmaydi. Bu tamoyillarning bir kismi o'quv faoliyatiga bog'liq bulsa, ikkinchi kismi o'qituvchiga bog'liqdir. Bulardan tashqari, ona tili fani uchungina xos bo'lgan tamoyillar xam mavjud. Biz dastlab ona tili o'qitishning umumdidaktik tamoyillari haqida so'z yuritamiz. o'quvchilarga hozirgi o'zbek tilshunosligida katiy xal etilgan, ilmiy tomondan to'g'ri ma'lumotlar beriladi. o'qituvchi til hodisalarini o'zaro aloqa va taraqqiyot nuqtai nazaridan izoxlaydi. Fanning rivojlanishi va yangi xulosalar bilan boyishi maktab darsliklarining ilmiy saviyasini oshiradi. o'qitishning ilmiylik tamoyili o'qituvchining hamisha ziyrak bo'lishini, fan yangiliklaridan xabardor bo'lishini talab qiladi. U butun fikrini ilmga asoslanib bayon etishi kerak. Sistemalilik va izchillik tamoyili xam ona tili o'qitishda alohida urin tutadi. Ona tili fanini, uning bo'limlarini bir tartibda o'rganish o'quvchilarning bilim olish va mantikiy fikrlash faoliyatini yaxshilashdan tashqari, uzlashtirish jarayonini xam engillashtiradi. Maktabda ona tili o'qitish fonetika va grafika, leksika, so'z yasash, morfologiya, sintaksis va punktuatsiyani uzida birlashtirgan ekan, bu sistemalilik va izchillik tamoyiliga tula mos tushadi. Ona tili darslarida nazariya bilan amaliyotni bog'lash juda muhimdir. Chunki maktabni tamomlagan o'quvchi ijtimoiy hayotdan urin oladi. Bunda unga ona tilidan bilganlari, ayniqsa, to'g'ri yozish va to'g'ri o'qish malakalari, mazmunli va chiroyli suzlash san'ati, ish qog'ozlari bilan muomala qilish o'quvi kul keladi. Shuning uchun xar qanday sharoitda ona tili o'qitish jarayonini amaliy ishlarga buysundirish lozim. Ona tili darslarini amaliyotga bog'lash tamoyili kuyidagilarni takozo etadi: Gramatik qoidalar uchun jonli nutq va badiiy adabiyot namunalaridan misol keltirish. Utilgan qoidalarni mustahkamlashda o'quvchilarning mustaqil fikrlashini hamda ijodiy qobiliyatini o'stirishga yordam beradigan mashqlardan foydalanish. og'zaki va yozma nutqni o'stirish mashg'ulotlarini o'quvchilarning amaliy tayyorgarligiga boglab olib borish. Grammatik ta'rif va qoidalarga kamrok urin berib, amaliy - ijodiy ishlarga kuprok vaqt ajratish. Amaliy - ijodiy ishlarga esa xotirlash, yangi bilim hosil qilish, tatbik kabilar kiradi. Yangi «induktiv» dasturida, ayniqsa, matn yaratishga ko'p etibor berilgan. Ona tili o'qitishda fanlararo bog'lanishni yulga kuyish xam muhimdir. Chunki til hodisalari ko'p jihatlari bilan boshqa fanlarga kelib takaladi. Masalan, so'zning tarixini bilish uchun tarix faniga murojaat kilsak, til hodisalarini taqqoslash uchun bola yashab turgan mintaqa aholisi foydalanayotgan asosiy til yoki u maktabda o'rganadigan boshqa tillarga murojaat kilamiz. nutq uslublarini bilish uchun esa adabiyot (badiiy ...