O'qituvchining kommunikativ qobiliyati darsda xal etiladigan masalalar

o'qituvchining kommunikativ qobiliyati darsda xal etiladigan masalalar Reja: 1. Kommunikatsiya tushunchasi, uning maqsadi, ta'sir etish metodlari. 2. o'qituvchining mulokatga kirishishidagi muomala metodlari. 3. o'qituvchining kommunikativ ko'nikmasi: yuzni o'qish san'ati, nutq orqali va so'zsiz kishi -- holatini tushuna olish xususiyati va uning namoyon bo'lishi. o'qituvchining faoliyatida eng muhim narsa - bu uning nutqi va o'quvchilar bilan mulokatidir. nutq - bu og'zaki kommunikatsiya, yani til yordamida munosabat qilish jarayoni demakdir. Ijtimoiy tajribada biron - bir mohiyatni anglatadigan so'zlar og'zaki kommunikatsiya vositasi hisoblanadi. so'zlar eshittirib yoki ovoz chikarmasdan aytilishi, yozib kuyilishi yoki kar - sokov kishilarda biron - bir mohiyatga ega bo'lgan imo - ishoralar bilan almashtirilishi mumkin. Odamlar o'rtasidagi munosabatni telegraf orqali axborot berishga uxshatish mumkin emas. Odamlar munosabatiga aloqa boglovchilarning his - xayajoni xam qonuniy ravishda jalb etilgan bo'ladi. U kommunikatsiyaning mazmuni hisoblanishi narsaga xam, munosabatga kirishganlarga nisbatan xam taallukli bu his- xayajonli munosabatda uzgacha nutqsiz kommunikatsiya tarkib topadi. nutqsiz kommunikatsiya vositalariga kul, barmok va yuz harakatlari, imo - ishora, oxang, pauza, tark - tarovat, kulgu, kuz yosh qilish va shu kabilar kiradiki, bular og'zaki kommunikatsiya vositalari - so'zlarni tuldiruvchi va kuchaytiruvchi, bazan esa o'rnini bosuvchi belgilar sistemasini hosil qiladi. og'zaki kommunikatsiya ta'sirini kuchaytirishda munosabatga kiruvchilarning fazoda joylashuvi muhim ahamiyatga egadir. Sira uylanmasdan tashlangan lukma kommunikatsiyaning yani komminkatorning retseptiga aniq munosabatini ifodalaydi. ta'limning bazi turlarida o'qituvchi o'quvchilarni sinfda kabul kilinganidek bir - birining orqasidan emas, balki doira shaklida, bir - birlariga yuzma - yuz o'tkazishini afzal kuradi. nutqsiz kommunikatsiyada kullanilayotgan vositalarining - axborotning so'z bilan yetkazish maqsadlariga va mazmuniga muvofikligi munosabat madaniyatning tarkibiy qismlaridan hisoblanadi. Bunday muvofiklik xam og'zaki va nutqsiz kommunikatsiya vositalari kasb faoliyatining quroli hisoblangan pedagog uchun juda muhimdir. Forobiy bitta so'zning o'zini goxo, buyruk, goxo iltimos, goxo nasihat va mano bahsh etgan holda turli oxangda, talaffuz eta bilishi kerak deb ta'riflagan edi. Ayni paytda nutqsiz kommunikatsiyada imo - ishora, pantomimika, nutqning oxangdagi rang - barangligi rivojlana boradi. Maktabda o'qish va yozish keyinrok esa til va adabiyot darslarida bolalarda muomala vositasi sifatida tilga va munosabat jarayoni sifatida nutqka ongli munosabat shakllantiriladi. Til o'qituvchi tomonidan maxsus uyushtirilgan tahlil predmetga aylangan holda o'quvchilar oldida ijtimoiy jihatdan shakllangan qonunlar ta'siriga buysunadigan murakkab belgilar sifatida namoyon bo'ladi. A. Jomiy «o'qituvchining nutq madaniyati o'quvchilarning darsdagi aqliy mehnatining samaradorligini xal qiluvchi darajada belgilaydi'', deb takidlagan va bunday madaniyatni shakllantirish o'qituvchi so'z yordamida hosil qilishga urinadigan va oddiydan murakkablikka, yaqindan olislikka, konkretlilikdan umumliylikka utib bulmaydigan tushunchalar tafsilotidagi noaniklikni sabab va oqibatlarini aniqlash yo'llarini kursatib bergan edi. ...