O'quvchilar faoliyatini faollashtirish va intensifikatsiyalash asosidagi pedagogik texnologiyalar

O'quvchilar faoliyatini faollashtirish va intensifikatsiyalash asosidagi pedagogik texnologiyalar Reja: O'yin texnologiyalari va ularning o'ziga hosliklari. O'rgatuvchi, nazorat qiluvchi, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi, fanga oid, rolli, ishbop va boshqalar. Muammoli ta'lim va uning o'ziga hosliklari. Muvaffaqiyatli holatlar yaratish texnologiyasi. I. O'zbekistonda Kadrlar tayyorlash milliy dasturi asosida jamiyatning potentsial imkoniyatlarini yuzaga chiqaris, kucli intellektual va ma'naviy salohiyatni sakllantiris jarayoni bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. Fuqarolik jamyatini barpo etish konsepsiyasi bevosita ta'lim-tarbiya tizimini rivojlantirish, yangi texnologiyalarni loihalash va pedagogik amaliyotga tatbiq etish bilan uzviy bog'liqdir. Respublikamiz Prezidenti Oliy Majlisning XIV sessiyasida yangi darsliklarni, zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalarini o'z vaqtida islab chiqis va joriy etishni ta'minlasni nazorat ostiga olis zarurligini alohida ta'kidladilar. Bugun olimlar va o'qituvcilar ilg'or pedadogik texnologiyalarni ishlab chiqisga astoydil kirishishlari shart va ular bu ishga ma'suldirlar. Bu sohaga yaqin xorijiy davlatlar ham e'tibor kuchaytirilmoqda. Quyida rossiyalik olimlar tomonidan taklif etilgan yangi pedagogik texnologiya loyihalari bilan tanishamiz. 1. Aksiomatik yondasuv. Bu yondasuv asosida yotuvchi asosiy g'oya: pedagogik texnologiyalarni loyihalash va yaratish didaktik aksiomalar tizimi talablariga tayanishi kerak. Olimlarning fikrica, pedagogika fani azal-azaldan aksiomalardan foydalanib keladi. Ma'lumki, isbot talab qilinmaydigan holat aksioma deyiladi. Bunday holatlarni pedagogik jarayonda ko'plab uchratis mumkin: sinf-dars tizimi, 45 minutlik dars, mavzuli reja va bosqa. Keyingi yillarda biz ta'lim fazosini standartlastirish jarayonining guvohi bo'lyapmiz. Bu is ancha murakkab va bajaruvchilar uchun kutilmaydigan holat bo'ldi. Ta'lim standartlarining yuzaga kelishi mavjud vaziyatni birmunca qiyinlastirib yubordi, chunki standartning shartsiz bajarilisini kafolatlaydigan va pedagogik amaliyotga joriy etadigan texnologiyalar ishlab chiqilmagan edi. Har bir o'quvchi (talaba) ta'lim standarti darajasiga erishishi uchun o'quv yurtlaridagi mavjud an'anaviy metodikalar o'rniga yangi pedagogik qurollar zarur bo'ladi. O'quv jarayoni loyihasini texnologiya darajasiga chiqaris va bu loyihaning joriy eitilishi o'quvchini yuqori malakali mutaxassisga aylantirish bilan birgalikda o'rganuvchhining mavqeini ham kucaytiradi va ijodiy hamkorlikning yangi ufqlarini ochadi. Endi o'qituvchi loyiha muallifi bo'lib oladi, bu esa yangi vazifadir. Muallif aksiomalar tizimini uch guruhga ajratadi. Birinchisi - pedagogik texnologiyalarni bir butun ta'limmiy kenglikka qo'shish aksiomalari, ikkinchisi - o'quv jarayonini modellashtirish aksiomalari, uchinchisi - o'quv jarayonini me'yorlash aksiomalari. O'z navbatida ularning har biri o'ziga uchtadan aksiomalarni birlastiradi. Birinchisi (A1) - pedagogik texnologiyaning ta'lim makoniga talab qo'yish aksiomasi; A2 - pedagogik texnologiyaning o'qituvchi tizimiga moslik aksiomasi; A3 - pedagogik texnologiyaning predmet metodikasi tizimiga nisbatan universallik aksiomiyasi. Ikkinchi guruhga (A4) pedagogik texnoogiya asosini tashkil etuvchi o'quv jarayoni modelini loyihalash aksiomasi kiritiladi. Bu axborotli model quyidagi parametrli topshiriqlar yordamida tavsiflanadi: 1 - parametr (maqsadga joizlik) o'quv-tarbiyaviy jarayonning umumiy maqsad va yo'nalisini mikromaqsadlar tizimi ko'rinisida ifoda etadi. 2 - parametr (tasxis) ...