O'zbek tilida insonning xarakter xususiyatlarini bildiruvchi sifatlar tahlili

O'zbek tilida insonning xarakter xususiyatlarini bildiruvchi sifatlar tahlili MUNDARIJA KIRISH …… 1 BOB. SIFATLARNING LEKSIK-SEMANTIK, MORFOLOGIK VA SINTAKTIK XUSUSIYATLARI. O'zbek tilida sifatlarning ma'noviy guruhlarga ajratilishi va Leksik-semantik va sintaktik xususiyatlari…… Xarakter-xususiyat bildiruvchi sifatlarning o'ziga xos xususiyatlari…… 2 BOB. XARAKTER-XUSUSIYAT BILDIRUVCHI SIFATLARNING GENDER TAVSIFI 2.1 Erkak jinsiga nisbatan qo'llaniluvchi xarakter-xususiyat bildiruvchi sifatlar…… 2.2. Ayol jinsiga nisbatan qo'llaniluvchi xarakte-xususiyat ifodalovchi sifatlar…… 2.3. Har ikkala jinsga nisbatan ham qo'llaniluvchi xarakter-xususiyat bildiruchi sifatlar…… XULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI KIRISH Mavzuning dolzarbligi : Har bir xalqning tili uning tarixiy taraqqiyoti davridagi eng noyob va milliy boyligidir. Tilda xalqning taqdiri, yashash tarzi, ma'naviy boyligi aks etadi. Til millat ruhining betakror va hech zamonda xira tortmas ko'zgusidir. Har bir tilde shu til egasi bo'lgan millatning saviyasi, ruhiyati yorqin ifodasini topadi. Shusababli har bir xalq ona tilining sofligi, rivoji va kamoloti uchun qayguradi. Prezedentimiz I. A. Karimov bu borada shunday deydi: Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga , avvalo ona allasi , ona tilining jozibasi bilan singgadi … Ona tili bu millatning ruhidir . O'z tilini yo'qotgan har qanday millat o'ligidan judo bo'lishi myqarrar . Hozirgi davr o'zbek tilshunosligi tadqiqotchilaridan ko'pgina yangiliklarni, ilmiy izlanishlarni, zamon bilan hamnafas bo'lishi uchun ezgu ishlarni kutyapdi Bunga javoban o'zbek tilshunosligida aniqlangan lisoniy umumuiyliklarni nutqiy voqelanishini tekshirishga, undan amaliy foydalanish samaradorligini oshirish , qo'llanilish doirasini kenggaytirish muommolari bilan shug'ullanishga kirishish kundan kunga oshib bormoqda . Grammatikaning ajralmas bir qismi bo'lgan o'zbek tili morfologiyasida boshqa so'z turkumlari qatori sifat ham katta o'rin egallaydi. Sifat o'zbek tilida o'zining leksik-grammatik xususiyatiga ko'ra mustaqil so'z turkumi sifatida ajratilgan. U so'z turkunining ko'p qirralari bo'yicha bir qator ishlar amalga oshirilgan . Ammo inson xarakterini ifodalovchi sifatlar ularning leksik-semantik, gender xususiyatlari haqidagi fikirlarni yetarli deb bo'lmaydi. Qolaversa sifat leksemalarini tadqiq etishda zamonaviy tilshunoslikdagi eng ilg'or usullardan , xususan, inson xarakterini ifodalovchi sifatlar, ularning gender xususiyatlarini o'rganish bugungi kun tilshunosligining asosiy masalalaridan bo'lib qolmoqda. Bunday holatlar mavzuning dolzarbligini belgilab beradi albatta. ILMIY IZLANISHNING MAQSAD VA VAZIFALARI: O'zbek tilida insonning xarakter-xususiyatlarini ifodalovchi sifatlarni o'rganish, ularning gender xususiyatlarini ochib berish. Yuqoridagi maqsadlarni amalga oshirishda quyidagi masalalarni hal etish lozim bo'ladi. -O'zbek tilida sifatlarning m'noviy guruhlarga ajratilishi, leksik-semantik va sintaktik xususiyatlariga munosabat bildirish. -Xarakter-xususiyat bildiruvchi sifatlarning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish . -Xarakter-xususiyat bildiruvchi sifatlarning gender tavsifini ochib berish. MAVZUNING O'RGANILISH DARAJASI: Tilshunoslikda sifat turkumiga oid so'zlarning o'rganilishi o'ziga xos tarixga ega N. K. demetriyev, A. P. Yakubinskiy, L. N. Xo- ritonov , P. M. Milioranskiy, M. A. Kazembek, A. N. Kononov ,A. M. Shcherbak singari ...